Οι αναγνώστες γράφουν για το βιβλίο:
Το τρίτο μυθιστόρημα της
αγαπημένης μας φίλης Ρένας Ραψομανίκη – Κούκη, είδε το φως της δημοσιότητας το
2021, με τίτλο «Σαν άνεμος Απηλιώτης», σύμφωνα με την ονομασία των ναυτικών
μας, που φύσηξε από τις χώρες του «ανατέλλοντος ηλίου», από τους μακρινούς
τόπους της Άπω Ανατολής, συγκεκριμένα από την χερσόνησο της Κορέας και την
Ιαπωνία, και κινητοποίησε ευχάριστα τις καρδιές και το μυαλό μας.
Ποιους λόγους είχε άραγε η
συγγραφέας να τοποθετήσει την εξέλιξη μεγάλου μέρους από το μύθο του έργου της
σ’ αυτά τα απόμακρα μέρη της γης; Υποθέτω πως αιτία υπήρξε ο παγκοσμίως γνωστός
εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Β. και Ν. Κορέας, με την ανάμιξη μάλιστα δύο Μεγάλων
Δυνάμεων της εποχής, της Κίνας και των Η.Π.Α. αντίστοιχα, στο πλευρό των
Κορεατών. Και με τον αναγνώστη τι γίνεται; Είναι επαρκής ο ιστορικός του
εξοπλισμός για την παρακολούθηση αυτών των γεγονότων; Μην ανησυχείτε. «Έχουσι
γνώσιν οι φύλακες». Στην αρχή του μυθιστορήματος, η αφήγηση του προσωποποιημένου 38ου
παράλληλου προσφέρει στον αναγνώστη τις
εντελώς απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες για τα διαδραματιζόμενα σ’ αυτές τις
χώρες την εποχή που μας αφορά, συνδυάζοντας εύστοχα την μέθοδο έρευνας του
πρώτου επιστήμονα ιστορικού, του Θουκυδίδη, με τις αναφορές του κειμένου.
Λίγα λόγια, τώρα, για τη μυθοπλασία του έργου:
κεντρικός ήρωας ένας νεαρός φοιτητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο Χριστόφορος.
Πρόκειται για άτομο με εξαιρετική προσωπικότητα, εργατικότητα, τελειομανία και
ευφυΐα. Οι αρετές του γίνονται αντιληπτές πολύ νωρίς από τον καθηγητή του,
Λυκούργο, ο οποίος τον προσλαμβάνει ως συνεργάτη στο μεγάλο αρχιτεκτονικό
γραφείο του στην Αθήνα. Η σχέση τους εξελίσσεται άριστα, με κριτήριο, σχεδόν
πάντοτε, τις πρωτότυπες λύσεις που προσφέρει ο Χριστόφορος στα διάφορα
προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε φορά το γραφείο. Σύντομα, με την πρόσκληση
του καθηγητή, ο Χριστόφορος γίνεται τακτικός συνδαιτυμόνας της οικογένειας στο
γεύμα της Κυριακής. Εκεί γνωρίζει την Ξένια, σύζυγο του Λυκούργου, την οποία
θαυμάζει και την ερωτεύεται σφόδρα. Η θέση του γίνεται πολύ δύσκολη. Προσπαθεί
να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει το πάθος του. Εντελώς ξαφνικά, λοιπόν,
ανακοινώνει στον καθηγητή ότι αποφάσισε να διακόψει τις σπουδές του στο
τελευταίο έτος του Πολυτεχνείου και να στρατευθεί, παρά τις έντονες αντιρρήσεις
του Λυκούργου. Επίσης, λίγο αργότερα, όταν η Ελλάδα καλεί εθελοντές για να
συμμετάσχουν στον πόλεμο της Κορέας, ο Χριστόφορος είναι μεταξύ των πρώτων που
ανταποκρίνονται στην πρόσκληση αυτή, και πάλι παρά τις οξύτατες αντιδράσεις του
καθηγητή. Πολλά γεγονότα, λοιπόν, στην μυθοπλασία του έργου εξελίσσονται στα
μέτωπα του πολέμου και ακόμα περισσότερα στα μετόπισθεν, στο Τόκιο της
Ιαπωνίας. Όσον αφορά δε τη λύση του μύθου, η συγγραφέας διατυπώνει πρωτότυπες
ιδέες. Ιδέες, οι οποίες εν πολλοίς ανταποκρίνονται στην ερώτηση των φιλολόγων
προς τους μαθητές: Εσείς, παιδιά, ποιο άλλο τέλος, διαφορετικό απ’ αυτό που
έδωσε ο συγγραφέας, θα δίνατε στο διήγημα ή στο μυθιστόρημα; Ανάλογα, βέβαια,
με το διδασκόμενο κείμενο.
Εκτός από τους τόπους στους
οποίους εκτυλίσσεται η υπόθεση του έργου και οι οποίοι είναι γνωστοί από τα
προηγούμενα, η Αθήνα, η Κορέα, το Τόκιο, αναφέρονται και πολλοί άλλοι, στενά
συνδεδεμένοι με τη δράση, τα έργα και τις ημέρες των ηρώων του μυθιστορήματος.
Ένας τέτοιος είναι τα μικρά χωριά σε ένα από τα οποία γεννιέται, και το
ορφανοτροφείο της Κύμης, όπου αργότερα φιλοξενείται, στα παιδικά και εφηβικά
του χρόνια, ο Χριστόφορος. Ο πρώτος μάλιστα που αναγνωρίζει τις αρετές του
μικρού είναι ο Μητροπολίτης της Κύμης, ο οποίος και τον συνδράμει χρηματικά
στις σπουδές του στο Μετσόβιο και δίνει τις πρώτες συστάσεις στον καθηγητή
Λυκούργο για τις ικανότητες του νεαρού φοιτητή. Άλλος τόπος, επίσης στενά
συνδεδεμένος με τον Χριστόφορο, είναι η Θεσσαλονίκη. Πόλη στην οποία ο ήρωας,
μετά την επιστροφή του απ’ την Κορέα, ανοίγει αρχιτεκτονικό γραφείο; Οι
δουλειές του πηγαίνουν περίφημα. Μέχρι την εποχή του σεισμού του 1978. Όσον
αφορά την Ξένια, αυτή συνδέεται τοπικά, εκτός απ’ την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη,
με τη Θήβα, όπου γεννιέται, και τη Χαλκίδα, σε αρχοντικό της οποίας ανατρέφεται
και μεγαλώνει με τους θετούς της γονείς, μέχρι τη στιγμή της γνωριμίας της με
τον Λυκούργο. Οι πρόγονοί της είναι στενά συνδεδεμένοι με τις δυσκολότερες
σελίδες της νεότερης ιστορίας μας, το διωγμό και την έξοδο του Ελληνισμού το
1922 από τα χώματα της Μ. Ασίας και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.
Η Ρένα, επίσης, έχει το
χάρισμα, με εξαιρετικό και σχεδόν αδιόρατο τρόπο, να συνδυάζει στο μυθιστόρημά
της το ιστορικό και το πραγματικό στοιχείο (πόλεμος της Κορέας, ορφανοτροφείο
της Κύμης, πτώση της πολυκατοικίας στη Θεσσαλονίκη) με το φανταστικό και μυθικό
στοιχείο του έργου της.
Ορισμένοι συγγραφείς, στην
εξέλιξη του δημιουργικού έργου τους, έχουν την τάση να διαμορφώνουν εντελώς
ιδιαίτερα και καθαρώς προσωπικά χαρακτηριστικά, με τέτοιο τρόπο ώστε,
διαβάζοντας ένα κείμενο, χωρίς εκ των προτέρων να γνωρίζεις τον συγγραφέα, να
έχεις τη δυνατότητα να το εντάσσεις άνετα στα έργα του, βασιζόμενος ακριβώς σ’
αυτά τα χαρακτηριστικά. Έχοντας διαβάσει τα τρία μυθιστορήματα της Ρένας, έχω
διακρίνει αυτόν τον ιδιαίτερο και προσωπικό τρόπο, όσον αφορά την παρουσίαση
των προσώπων στα μυθιστορήματά της. Οι ήρωες πολλές φοράς αυτοπαρουσιάζονται,
μονολογούν, σκέπτονται ή εν είδει διαλόγου με ένα άλλο πρόσωπο απέναντί τους,
δίνουν στον αναγνώστη πληροφορίες για τη ζωή τους από παιδιά, χρησιμοποιώντας
πρωθύστερα σχήματα, ώστε να κρατούν συνεχές και αδιάλειπτο το ενδιαφέρον του
αναγνώστη.
Όσον αφορά τη γλώσσα του
μυθιστορήματος, έχουμε να κάνουμε, όπως κάθε φορά άλλωστε, με πλούσιο, απλό,
λιτό, διανθισμένο όμως αρκετές φορές με αισθητικά σχήματα, και ρέοντα
νεοελληνικό λόγο, που προκαλεί τον αναγνώστη να διαβάσει άνετα και απερίσπαστος
το έργο από την πρώτη μέχρι την τελευταία λέξη του.
Ολοκληρώνοντας, θα ευχηθώ
στη Ρένα καλό ταξίδι στο μυθιστόρημά της, στους ωκεανούς της αιωνιότητας, και
να την πληροφορήσω ότι οι αναγνώστες της περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον
και το επόμενο έργο της.
Δεκέμβριος 2021
Θάλεια Ζαφείρη - Παπουτσή
Δημήτρης Κατσαρός
Όταν ξεκίνησα να διαβάζω το τελευταίο βιβλίο τής Ρένας, της έγραψα ότι ο "Απηλιώτης Άνεμος" με ξελογιάζει τα βράδια και μου στερεί ώρες ύπνου. Η λογοτεχνία μάς κερδίζει, όταν ανακαλύπτουμε σ' αυτή προσωπικά μας στοιχεία. Όταν ταυτιζόμαστε με τους ήρωες. Στα βιβλία της Ρένας βρίσκω τα όνειρα και τις φοβίες μου, τις φιλοδοξίες και τις επιφυλάξεις μου, τα πάθη και τις αστοχίες μου. Ανάμεσα στα ιστορικά γεγονότα του βιβλίου βρήκα την αξέχαστη νύχτα του σεισμού του '78, που βίωσα ως μαθητής λυκείου στο Κιλκίς. Η μυθοπλασία, που συνδέεται με τη σφαγή επί Θεοδοσίου, κρίνεται εξαιρετικό συγγραφικό εφεύρημα. Τέλος, η προεργασία που απαιτήθηκε για την κατανόηση και την περιγραφή των πολεμικών επιχειρήσεων, η οποία ανήκει κυρίως στο ανδρικό φύλο, μια που αυτές άπτονται της στρατιωτικής τέχνης, δηλώνει τη σοβαρότητα και την εργατικότητα της Ρένας, ως συγγραφέως. Τον "Απηλιώτη Άνεμο", αν και τον προμηθεύτηκα έγκαιρα για να τον διαβάσω στις καλοκαιρινές διακοπές, τον άφησα για αργότερα. Έδωσα προτεραιότητα σε άλλα βιβλία. Στις διακοπές όμως παρουσιάστηκε μπροστά μου και μου δημιούργησε ενοχές: σε μια επιγραφή, αναρτημένη σε τοίχο αρχαιολογικού μουσείου, διάβασα μια φράση του Ηροδότου, που περιείχε τον όρο "Απηλιώτης"! Η Ρένα διαθέτει συγγραφικό τάλαντο και μακάρι να μας χαρίσει κι άλλες τέτοιες ευκαιρίες, καταγράφοντας αυτό που ορίζει η λογοτεχνία: τις δυνατότητες. Δηλαδή ανθρώπινες ιστορίες, που θα μπορούσαν να είναι δικές μας. Δημήτρης Κ.
Ανδρέας Τσέκος
Ρένα,Ολοκλήρωσα με ενδιαφέρον το διάβασμα του πρόσφατου πονήματός σου γραμμένο σε γλώσσα στρωτή και ευχάριστη χωρις λογοτενικές εξάρσεις.Η ανάπτυξη θεμάτων, μη απτομένων προσωπικών εμπειριών, φανέρωνε το μέγεθος της έρευνας που προηγήθηκε.Τελικα, η επιλογή για τον αναγνώστη ενός εκ των δυο «unhappy ends” ήταν μια πρωτόγνωρη μεν πικρή δε δοκιμασία -λογοτεχνικά τερτίπια;Ευχαριστώ για τον ενδιαφέροντα χρόνο που μου πρόσφερες.Ανδρέας
Ένα μεγάλο μπράβο στην συγγραφέα, που τόλμησε να γίνει πολεμικός ανταποκριτής,
ιστορικός ερευνητής, ρομαντικός αφηγητής, μιας δύσκολης περιόδου,
που οι πολιτικοί ζύγιζαν αλόγιστα, στα γεωπολιτικά παιχνίδια τους, με τα κορμιά των νέων,
που έστελναν για βορά των κανονιών, για την ικανοποίηση των ισχυρών συμμάχων.
Η ελεύθερη δομή και διαχείριση σύνδεσης των κεφαλαίων, σε ταξιδεύει άνετα
στο κοντινό παρελθόν, δίχως να σου αφήνει ασαφή ερωτηματικά,
σε μια ανάγνωση ξεκούραστη και ευχάριστη.
Θαυμαστή η χρήση του " άνεμου Απηλιώτη ", σε ένα θέμα λίαν Ανατολικό !
Σας εύχομαι καλή συνέχεια στα ταξίδια της γλαφυρής σας πέννας !
Ξεκίνησα την ανάγνωση αμήχανα, γιατί ήδη από την περίληψη στο οπισθόφυλλο καταλάβαινα ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που περιγράφει ένα ιστορικό γεγονός εντελώς άγνωστο σε μένα. Ο πόλεμος της Κορέας. Όμως αγαπημένη μου Ρένα με την απλή και μεστή γραφή σου, με την εμπνευσμένη ιστορία αγάπης και ανεκπλήρωτου πάθους που συνοδεύεις τα ιστορικά γεγονότα, πέτυχες, με εμένα τουλάχιστον, το ζητούμενο σε ένα βιβλίο: το να μένει η προσοχή μου σε αυτό αναπόσπαστη και ταυτόχρονα στα μικρά μου διαλείμματα να αναζητώ, να ψάχνω, να ερευνώ κι άλλα στοιχεία για τα γεγονότα που ο συγγραφέας με ταξιδεύει. Με αφορμή λοιπόν το βιβλίο σου, ανακάλυψα τόσα άλλα που αγνοούσα για τον παραλογισμό, την σφοδρότητα και την καθοριστική -για την παγκόσμια ιστορία - κατάληξη αυτού του πολέμου. Ταυτόχρονα βασανίστηκα μαζί με τους ήρωες αναμένοντας την κάθαρση που ήρθε σε δύο εκδοχές αφήνοντας με να αναρωτιέμαι για μέρες μετά, ποια προτιμώ, ποια είναι η πιο δίκαιη η πιο ηθική, η πιο ρεαλιστική. Σε ευχαριστώ που με το βιβλίο σου μου χάρισες αυτό που αναζητώ πάντα στο μυθιστόρημα: τη γνώση και την βύθιση στην ιστορία τόσο ώστε να λαχταρώ να φτάσω στο τέλος το οποίο σχεδόν "μεταφυσικά" με καθήλωσε. Να είσαι καλά να συνεχίσεις να μας κάνεις τέτοια δώρα.
ΑπάντησηΔιαγραφή