Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... το προξενιό.


Προσεισμική Ζάκυνθος. Ι.Μ. Παρθενώνας




ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ


Με ξύπνησε το μαλακό άγγιγμα που μετακίνησε με προσοχή το χέρι μου. 
Ξαφνιάστηκα! 
Ενάμιση χρόνο τώρα όλο το μεγάλο κρεβάτι ήταν ολοδικό μου, είχα ξεχάσει πώς είναι να κοιμάσαι και να ξυπνάς με συντροφιά. 
Ο άντρας μου ήταν πάλι κοντά μου. 
Ακούγοντας τη ρυθμική αναπνοή του – αναπνοή κοιμισμένου - γύρισα από το άλλο πλευρό και έμεινα ακίνητη, προσπαθώντας να μην κάνω τον παραμικρό θόρυβο  και  ταράξω τον ύπνο του. Ένας Θεός μόνο ήξερε πόσο τον είχε ανάγκη. 
Εγώ, αντίθετα, ένιωθα μια ευεξία, μια ενεργητικότητα, μια ζωντάνια, μια διάθεση για δράση, έναν δυναμισμό λες και κάτι είχε συμβεί στο σώμα μου το προηγούμενο βράδυ, λες και κάτι είχε αλλάξει στην ψυχή μου μέσα στον ύπνο μου. Κάτι μέσα μου μ’ έσπρωχνε να πεταχτώ από το κρεβάτι, να ξεσηκώσω από την αρχή το σπίτι, να τινάξω τα στρώματα, να λιάσω και να αερίσω όλα τα σεντόνια του κομμού, να ξεσκονίσω όλα τα γυαλικά της σερβάντας, να ξαραχνιάσω κάθε γωνιά του ταβανιού.

Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... ανάξιος.


Προσεισμική Ζάκυνθος, Αγία Βαρβάρα Κήπων


Στο σπίτι μας στήθηκε εκ των ενόντων ένα τρικούβερτο γλέντι. Όλο το χωριό πέρασε από κει και ο καθένας έφερνε το κάτι τις του, έτσι που οι αδελφές μου πηγαινοέρχονταν με τους δίσκους της αφθονίας λες και βρισκόμαστε σε προπολεμικές εποχές. Ύστερα άρχισαν τα μαντολίνα να κελαηδάνε κι οι κιθάρες να χτυπάνε τα ακομπανιαμέντα και το τραγούδι ανέβηκε στα χείλη κι άναψε ο χορός. Κι οι γειτονοπούλες, που φλέρταρα πριν φύγω και τους είχα κλέψει κάποια βιαστικά φιλιά στο μισοσκόταδο, κολλούσαν το σώμα τους στο δικό μου με νόημα. Μα εγώ ήμουν γητεμένος και κανένα γυναικείο σώμα δεν ήταν ικανό να μου ανάψει πόθους κι ας ήμουν εικοσιοκτώ χρόνων.

Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... Μάντοβα.


Προσεισμική Ζάκυνθος, η Κυρία των Αγγέλων. Γιορτάζει σήμερα και μαζί της όλες οι Αγγελικές.





Τι στράβωσε;

Το υγρό κελί  που κοιμόμουν, το ψυχρό κλίμα της βόρειας Ιταλίας ή οι αντοχές μου που είχαν τη συνήθεια να με εγκαταλείπουν ακριβώς τη στιγμή που άγγιζα τη σωτηρία; Η πνευμονία με βρήκε μες στο κατακαλόκαιρο. Ο πυρετός εμφανιζόταν με ρίγη και κάθε φορά που ανέβαινε στα ύψη - με το θερμόμετρο, ανύπαρκτη πολυτέλεια – με κυρίευε, ένας πανομοιότυπος εφιάλτης. 

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... Μόντενα.


Προσεισμική Ζάκυνθος, σχολή Ιησουιτών


29 Φλεβάρη του δίσεκτου ’44 έφτασαν οι γερμανικές αρχές. Χωρίς εξήγηση ξεκίνησε η γνώριμη διαδικασία. Καμιόνια, τρένο και ξανά καμιόνια. Η αίσθηση προσανατολισμού χαμένη μέσα στα κλειστά βαγόνια, φαινόταν όμως λογικό ότι πηγαίναμε βόρεια όπου άντεχε ακόμα το φασιστικό καθεστώς. Πόσο βόρεια όμως; Θα περνούσαμε τα σύνορα;  Στο φως της μέρας αντικρίσαμε  την πύλη του στρατοπέδου Φόσσολι στην περιοχή της Μόντενα. 
Ευλογία Θεού! 
Το στρατόπεδο ήταν Ιταλικό! 
Μέσα συναντήσαμε κάθε καρυδιάς καρύδι. Καμιά πεντακοσαριά οικογένειες από τη Λιβύη με μικρά  παιδιά, πολλά νεογέννητα κι άλλα που είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί μέσα, Ιταλοί αντιφασίστες από διάφορες κοινωνικές τάξεις, οικογένειες Εβραίων, ποινικοί κατάδικοι που δεν χωρούσαν στις φυλακές ( δυο-τρεις πνευματικά καθυστερημένοι),  μια Ελληνίδα, δύο Γιουγκοσλάβοι, μια Ρωσίδα… Είχαμε συμβιώσει και στο Μπάρι μ’ ένα ετερόκλητο πλήθος, αλλά εκεί είμαστε όλοι στρατιώτες, πειθαρχημένοι, οργανωτικοί, εκπαιδευμένοι στην ομαδική ζωή και όχι μπουλούκι με τέτοια ανομοιογενή σύνθεση. Αποτέλεσμα: οι κοινόχρηστοι χώροι ρυπαροί σε βαθμό αηδίας, πλήρης αδιαφορία ακόμα και για στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, αποχωρητήρια διάσπαρτα από ακαθαρσίες. Όσοι άντεχαν αντιμετώπισαν την κατάσταση με δηλητηριώδες  χιούμορ. Κάποιος βιάστηκε να κρεμάσει μια επιγραφή στα ιταλικά: « στοχεύετε στην τρύπα».

Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... Τοσκάνη.




Προσεισμική Ζάκυνθος,Μονή Υπεραγάθου


Τέσσερις μήνες κατάφορτοι από  εμπειρίες πέρασαν έτσι. 
Αλλά, εξ ορισμού, η παραμονή σε στρατόπεδο διερχομένων έχει ημερομηνία λήξης. Αρχές Ιουνίου του ’43, ταξιδέψαμε με ηλεκτροκίνητο, παρακαλώ, τρένο – στα βαγόνια εμπορευμάτων, εννοείται – που μας μετέφερε στο μικρό χωριό Πόππι στην περιοχή της Τοσκάνης. Από κει θα περπατούσαμε στην εξοχή για δύο περίπου χιλιόμετρα μέχρι να συναντήσουμε τον τόπο της νέας μας διαμονής. 
Κοιταχτήκαμε έκπληκτοι αντικρίζοντας την φρουρά που θα μας συνόδευε. Με μια δόση υπερβολής θα τολμούσα να ισχυριστώ ότι υπερτερούσαν αριθμητικά και σχημάτισαν ένα προστατευτικό Π περιφρουρώντας τις στοιχισμένες γραμμές μας. Μόνο όταν διακριναμε την περιέργεια στα βλέμματα των κατοίκων του χωριού, που είχαν προβάλλει στα παράθυρα και μας επεξεργάζονταν σαν εξωπραγματικά όντα, μόνο τότε καταλάβαμε τι είχε συμβεί κι αρχίσαμε να κρυφογελάμε νευρικά και να φουσκώνουμε από περηφάνια και να ψηλώνουμε με καμάρι για να δικαιώσουμε τις προσδοκίες τους. 
Η φήμες για τα κατορθώματά μας, μετά το φιάσκο της Αλβανίας, είχαν δώσει στους Έλληνες αξιωματικούς μυθικές διαστάσεις. Φαίνονταν να μας θεωρούν υπεράνθρωπους ικανούς για το ακατόρθωτο κι έτσι εξηγούνταν οι υπερβολικές προφυλάξεις στη φρούρησή μας που καταντούσαν γελοίες μια και ούτε είχε περάσει από το μυαλό μας η ιδέα να δραπετεύσουμε - να πάμε που;  Η όλη κατάσταση, όμως, ανέβασε το ηθικό , χαλάρωσε την διάθεση  και μας έκανε να βαδίζουμε απολαμβάνοντας το μαγευτικό πράσινο τοπίο που ξετυλιγόταν, λες κι ο πόλεμος μαζί με όλα τα δεινά του ήταν πολύ μακριά. Στο τέλος του δρόμου μας περίμενε το κερασάκι: η ακατοίκητη βίλα που θα αποτελούσε το κατάλυμά μας για τους έξι επόμενους μήνες.

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... αιχμάλωτος.


Προσεισμική Ζάκυνθος, πύργος  Αγ. Γιώργη των γκρεμνών


Είμαστε ζωντανοί. 
Είμαστε τυχεροί και η υπόθεση εξελισσόταν καλύτερα από τις προσδοκίες μας.


Στρατόπεδο διερχομένων αιχμαλώτων πολέμου έγραφε η πινακίδα στην πύλη που μας άδειασαν τα καμιόνια.  
Από την ιδιότητα του ομήρου στην ιδιότητα του αιχμαλώτου! 
Αρκούν στοιχειώδεις στρατιωτικές γνώσεις για να ξέρεις πως τη λειτουργία των στρατοπέδων αιχμαλώτων διέπουν  διεθνείς κανονισμοί και, κατά τεκμήριο,  η ζωή μας ήταν  ασφαλής. Κι αυτή την ανακουφιστική είδηση μπορούσαμε πια να  μεταβιβάσουμε στην πατρίδα αφού μετά από δυο μήνες είχαμε επιτέλους σταθερή διαμονή και υπηρεσίες ταχυδρομείου. Όπως το  είχαμε υποψιαστεί, φήμες για το ναυάγιο είχαν φτάσει στο νησί, διαστρεβλωμένες προς το χειρότερο από τους διαδοχικούς πομποδέκτες, και οι δικοί μας ζούσαν με την αβεβαιότητα. 

Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... η διάσωση.

Σύγχρονη Ζάκυνθος


Στο πρώτο φως της ημέρας τα είδαμε! 
Δύο ναυαγοσωστικά έρχονταν προς το μέρος μας.
Τελικά το πλοίο είχε προλάβει να εκπέμψει σήμα κινδύνου.
Ένας ναύτης  έριξε μια κόκκινη φωτοβολίδα. 
Απάντησαν με τον ίδιο τρόπο. 
Μας είχαν εντοπίσει! 
Θέλαμε να χοροπηδήσουμε, ν' αγκαλιαστούμε, να χορέψουμε, να πανηγυρίσουμε, η λογική όμως μάς κρατούσε καθηλωμένους – όχι και να βρεθούμε στο νερό τώρα που η ελπίδα άγγιζε την πραγματικότητα.
Δεν πέρασε πολύ ώρα και βρεθήκαμε, τυλιγμένοι σε κουβέρτες, να πίνουμε ζεστό καφέ στο μηχανοστάσιο του πλοίου. 
Ευτυχία! 
Μια λέξη που χρησιμοποιούμε και για μικρότερης έντασης συναισθήματα.
Μα αν έχεις έλθει φάτσα με φάτσα με το θάνατο, μόνο τότε μπορείς να την γευτείς απόλυτα και ολοκληρωτικά.    
Σε τέτοιες στιγμές η ανθρώπινη επαφή παίρνει άλλη διάσταση. Πώς να περιγράψουν οι λέξεις την  θέρμη του σφιχταγκαλιάσματος με τους συντρόφους; Αφήναμε τη γλώσσα του σώματος να πει όλα εκείνα που η γλώσσα του στόματος δυσκολευόταν να αρθρώσει.
-Γιατρέ μου… 
-Γλυτώσαμε, δάσκαλε!

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2011

Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας... η επιβίωση.


Προσεισμική Ζάκυνθος, η  Πικριδιώτισσα κάτω από το Κάστρο

Πού βρίσκονταν κρυμμένες αυτές οι εφεδρικές δυνάμεις; 
Οι απλωτές φτάνουν πιο μακριά, τα πόδια χτυπούν πιο δυνατά, οι ώμοι ξεκολλάνε  με ορμή από το στέρνο. 
Η απόσταση  όλο και λιγοστεύει… απλώνω το χέρι… σχεδόν αγγίζω τη σχεδία… βλέπω το κόκκινο σωσίβιο να σκαρφαλώνει … ο ήλιος σκοτεινιάζει… σκοτάδι βαθύ. 
Οι δυνάμεις μου με είχαν προδώσει την ύστατη, την πιο κρίσιμη  στιγμή. 
Πόνος! 
Το κόκκινο σωσίβιο αποκτάει πρόσωπο....και παλάμες που με χαστουκίζουν... και μάτια που με κοιτάζουν με αγωνία... και μπράτσα που ανέβασαν το άψυχο κορμί μου - ένα σακί γεμάτο μολύβι -- έχοντας καταβάλλει άνιση προσπάθεια, έχοντας σπαταλήσει  δυνάμεις που δεν περίσσευαν, έχοντας βάλει σε κίνδυνο  την ασταθή ισορροπία της σχεδίας. Αν ζω σήμερα, το χρωστάω στον αλτρουισμό ενός εχθρού και αντίπαλου στον άτυπο αγώνα ταχύτητας ταυτόχρονα. Προσπάθησα να κάνω το νεύμα ευχαριστίας τόσο εύγλωττο ώστε  να εκφράσει, στην παγκόσμια γλώσσα του σώματος,  την ευγνωμοσύνη που με πλημμύρισε.