Φούγκα για δύο ασύμμετρες φωνές... πρώτες αψιμαχίες

Φωτο. Παναγιώτης Κούκης

Αύριο θα μπω νηφάλια στη σελίδα του να πάρω πληροφορίες• η γνώση είναι δύναμη.

Δεν έχασε χρόνο. Πήρε μια μεγάλη κούπα αχνιστό καφέ για συντροφιά και στρώθηκε μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή προετοιμασμένη για εξονυχιστική μελέτη. Βρέθηκε μπροστά σε μια εξαιρετικά καλαίσθητη και λειτουργικά άψογη  ιστοσελίδα που θα έπαιρνε όρκο πως την είχε εξ ολοκλήρου σχεδιάσει ο ίδιος. Κάπου  διέκρινε την υπογραφή του, κάπου μύριζε το άρωμα του μυαλού του. 

Εκδότης στην Αθήνα λοιπόν! 

Απρόβλεπτο!  

Επρόκειτο για μια μικρή, ανεξάρτητη, νοικοκυρεμένη επιχείρηση, ποιοτική χωρίς αμφιβολία. Τα βιβλία απευθύνονταν σε εξειδικευμένο αναγνωστικό κοινό παρόλο που στο μανιφέστο, με το οποίο ο εκδότης παρουσίαζε το όραμά του, δήλωνε το αντίθετο. Το προφίλ των εκδόσεων θα μπορούσε να περιγραφεί μονολεκτικά με μια λέξη-κλειδί: “ελληνικότητα”. Με σημείο αιχμής την αντίσταση στην πολιτιστική ισοπέδωση στόχευαν στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Συνάντησε ποιητικές συλλογές, φιλοσοφικά δοκίμια, λαογραφικές μελέτες πραγματείες. Δεν βρήκε μυθιστορήματα ούτε βιβλία μαγειρικής, δεν υπήρχαν “πιασάρικα” οικολογικά θέματα ούτε βιογραφίες επωνύμων, δεν είδε βιβλία αστρολογίας ούτε παιδικά βιβλία. Η σελίδα με τους συγγραφείς και τους μεταφραστές  δεν την φώτισε περισσότερο. Καθόλου παράξενο. Η ίδια ανήκε στο μέσο αναγνωστικό κοινό και ήταν επόμενο να  αγνοεί την ύπαρξη τους. Κανένα βιβλίο του “ξωτικού” δεν κοσμούσε τη βιβλιοθήκη της. 

Τι περιθώρια οικονομικής επιβίωσης μπορεί να έχει μια τέτοια επιχείρηση; Δραστηριοποιείται στον χώρο, ωστόσο, δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια.

Αποφάσισε να τον τσιγκλήσει μπας και βγάλει κάποια άκρη.

Δεν έγινες λοιπόν Φυσικός!

Χωρίς να το καταλάβει είχε αγγίξει κακοφορμισμένη πληγή και είχε λύσει τους ασκούς του Αιόλου. Η ατάκα που γέμισε την οθόνη της ήταν φαρμακερή και φαρμακωμένη.

Φυσικό δεν σε κάνουν τα πτυχία, αλλά ο προορισμός σου. Κι εγώ γεννήθηκα ταγμένος για Φυσικός!

Κι ενώ προβληματιζόταν αν πρέπει να τον πειράξει για έλλειψη μετριοφροσύνης, την βγάζει από την δύσκολη θέση με ένα πιο προσγειωμένο μήνυμα.

-Με την Φυσική δεν έχω πάψει ποτέ να ασχολούμαι ( οι παλιοί έρωτες, βλέπεις), αλλά το επαγγελματικό δημιούργημα της ωριμότητάς μου (μετά από πολυποίκιλες αναζητήσεις της νιότης) είναι το “ξωτικό”.

Την είχε αφήσει άναυδη, κατάφερε όμως να αρθρώσει την οπτική της.

- Συμφωνείς πως δεν ετεροκαθοριζόμαστε, αλλά οι επιλογές μας είναι εκείνες που μας καθορίζουν; Δεν αμφιβάλλω ότι σου δόθηκαν ευκαιρίες, εδώ δόθηκαν σε μένα. Έκανες υποθέτω  τις επιλογές σου. 

-Και πολύ σκληρές μάλιστα αφού αποφάσισα, στο παρά πέντε, να μην ολοκληρώσω τις σπουδές μου μόνο και μόνο για να μην αποκτήσω τα τυπικά προσόντα και υποκύψω στον πειρασμό να ενταχθώ σ’ ένα σύστημα, του οποίου έχω δηλώσει ορκισμένος αντίπαλος, από πολύ νωρίς μάλιστα.

Ψυχρολουσία! Αυτό πια κι αν ξεπερνούσε κάθε φαντασία. Δεν είχε πάρει πτυχίο! Δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του! Δεν αξιοποίησε το ταλέντο του! Δεν πραγματοποίησε το νεανικό του όνειρο!  Ένιωσε θλίψη. Μα με ποιο  δικαίωμα θα του έκανε  κριτική και ποιο νόημα θα είχε άλλωστε; Δεν κρατήθηκε ωστόσο.

-Αν την κουβέντα αυτή την κάναμε τριάντα χρόνια πριν, θα προσπαθούσα να σε μεταπείσω  με το επιχείρημα πως μια εναλλακτική λύση θα ήταν να παλέψεις να αλώσεις το σύστημα εκ των ένδον – θα μιλούσαμε και στην καθαρεύουσα τότε. Μα, βλέπεις, αν και συμφοιτητές, δεν καταφέραμε να συναντηθούμε ποτέ. Πού ήσουν εξαφανισμένος; Οι μόνες εικόνες που έχω από σένα είναι από εκείνο το καλοκαίρι του ’68 στο φροντιστήριο.

-Κράτα τις τότε σαν πολύτιμη και...αφορολόγητη περιουσία.

Ένιωσε να πικάρεται. Της φάνηκε πως η απάντηση ήταν υπεκφυγή στην ουσία της ερώτησης. Έμοιαζε να την αντιμετωπίζει σαν το αθώο δεκαοκτάχρονο κοριτσόπουλο , μα αντί να κολακευτεί, θίχτηκε. Δεν ήθελε να χτίσουν την καινούργια φάση της σχέσης τους σ’ αυτό το επίπεδο. Καμάρωνε για την ωριμότητα που είχε, με πολύ κόπο, κατακτήσει τα χρόνια που πέρασαν. Τα λόγια του πήγαιναν την επιθυμία της πίσω και η απάντησή της είχε μια δόση νευρικότητας.

-Είναι, νομίζω, υπερεκτιμημένα τα χρόνια της αθωότητας. Απείρως προτιμότερα θεωρώ τα στέρεα χρόνια της ωριμότητας.

Το πέρασμα από τα χρόνια της αθωότητας στα χρόνια της ωριμότητας!

Για κάποιους στενό και δύσβατο.

Για κάποιους άλλους μια διαδικασία του τύπου: απλώνω το χέρι κι αρπάζω τις ευκαιρίες που μου προσφέρει η ζωή, ωριμάζοντας με τη μέθοδο δοκιμής κι επιτυχίας.

Η Αίγλη αναμφίβολα ανήκει σ’ αυτή την δεύτερη κατηγορία.

Η ζωή στάθηκε πολύ γενναιόδωρη μαζί της, μα κι εκείνη δεν ολιγώρησε.

Εντάχθηκε στο σύστημα, μα δεν το προσκύνησε. Δεν συγκρούστηκε μαζί του, μα δεν εξαναγκάστηκε σε έκπτωση αξιών. Το εκμεταλλεύτηκε και την εκμεταλλεύτηκε. Βρέθηκε σ’ εκείνη την περίεργη κατάσταση να έχει πάντα κάτι περισσότερο απ’ ό,τι πίστευε πως της άξιζε και να πρέπει διαρκώς  να αποδεικνύει ότι το δικαιούται. Βρέθηκε στην, ευτυχή και δυσχερή συνάμα, θέση να αναβαθμίζει συνεχώς τους στόχους της πράγμα επίπονο και διεγερτικό μαζί. Το δώρο της ζωής ήταν οι ευκαιρίες, το αντίτιμο η εγρήγορση και η επαγρύπνηση να μην δειχτεί κατώτερη των περιστάσεων. Έτσι ακριβώς όπως το είπε ο Δημοσθένης: “Το φυλάξαι τ’ αγαθά, του κτήσασθαι χαλεπώτερον είναι”.  

Τέλος Οκτωβρίου έγινε η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εισαγωγικών. Οι πιο ανυπόμονοι αρχίσαμε να συρρέουμε αργά το βράδυ έξω από τα γραφεία των εφημερίδων. Το Υπουργείο Παιδείας θα έστελνε εκεί τους πίνακες των επιτυχόντων για να δημοσιευτούν στα πρωινά φύλλα που θα κυκλοφορούσαν την αυγή.

-Θα πάμε; Είχα προτείνει στην Αίγλη.

-Δεν βαριέσαι, πού να τρέχουμε νυχτιάτικα, δεν έχει και συγκοινωνίες.

-Καλά, δεν τρέχει αίμα στις φλέβες σου; Δεν έχεις αγωνία εσύ; Ή μήπως είσαι τόσο σίγουρη; 

-Σίγουρη; Κάθε άλλο. Ίσως γι αυτό θέλω να πενθήσω μια πιθανή αποτυχία στην προστατευτική απομόνωση του σπιτιού κι όχι στους δρόμους ανάμεσα στους αναμενόμενους έξαλλους  πανηγυρισμούς. Ξέρεις, σε στιγμές πολύ μεγάλης ευτυχίας όλοι συμπεριφερόμαστε χωρίς έγνοια για τον διπλανό. Έπειτα το γεγονός είναι ήδη τετελεσμένο. Με τίποτα  δεν μπορούμε να αλλάξουμε το αμετάκλητο. Το να το μάθουμε μια ώρα νωρίτερα ή μια ώρα αργότερα δεν έχει δα και τόση σημασία. 

Πώς μπορούσα να της δώσω άδικο; Για όλα είχε μια εξήγηση, όλα τακτοποιημένα, όλα συγυρισμένα, όλα στα κουτάκια τους. Κάποιες φορές ζήλευα κι άλλες με εκνεύριζε η, μέχρι βαθμού υπερβολής, ικανότητα της φίλης μου να τιθασεύει παρορμήσεις.

Εγώ, ωστόσο, συνωστίσθηκα στην Χρήστου Λαδά παρέα με πλήθος συνομήλικων, που μας ένωνε η κοινή αδημονία. Στο στενό δρομάκι που στεγάζονταν τα γραφεία  του συγκροτήματος Λαμπράκη είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο. Η Αίγλη έλειπε από το πανηγύρι. Η Αίγλη κοιμήθηκε τον ύπνο του δικαίου κι εκείνο το βράδυ. Νωρίς το πρωί άκουσε αγουροξυπνημένη τις θριαμβευτικές φωνές της μάνας που κόλλησε την εφημερίδα μπροστά στα νυσταγμένα μάτια της.

-Πού;

-Εδώ… εδώ.

Η μάνα ήθελε να δει μόνη της την είδηση.

-Φυσικό Αθήνας!

Ούτε που νοιάστηκε πως δεν ήταν Πολυτεχνείο. Δεν έπαυε να είναι μια επιτυχία πρώτου μεγέθους, πέταξε την εφημερίδα, χώθηκε σε αγκαλιές που την περίμεναν ορθάνοιχτες και ξαφνικά – σαν κάτι να είχε ξεχάσει – ξαναπήρε φουριόζα την εφημερίδα. Δεν χρειάστηκε να ψάξει πολύ. Το όνομά του φιγουράριζε στις πρώτες θέσεις της ίδιας σχολής.

Θα είμαστε συμφοιτητές!

Το δεύτερο τσουνάμι χαράς την συνεπήρε εξ ίσου ορμητικά με το πρώτο.

Αυτή τη χαρά θέλησε να εγκλωβίσει στο χρόνο. Να μην αφήσει το απόσταγμα του αρώματος να ξεθυμάνει, να μην επιτρέψει στο εκτυφλωτικό χρώμα να ξεθωριάσει, να μην ξεφτίσει, να μην ξεπέσει. Να μείνει μοναδική χωρίς να έλθει σε επιμειξία με άλλες χαρές που νομοτελειακά θα ακολουθούσαν. Μια προσωπική ιστορική στιγμή που δεν την ήθελε μουσειακή και προπάντων δεν την ήθελε αποκομμένη από τα γεγονότα που συνέβαιναν την ίδια εποχή στον πλανήτη. Ήθελε αυτό το αποκλειστικά ατομικό  γεγονός που καθόριζε τη μικρή της ζωή, και που ενδιέφερε την ίδια και μια χούφτα κοντινούς της, να πάρει άρωμα ιστορίας, να μπει στο ίδιο πλαίσιο με τα μεγάλα παγκόσμια γεγονότα που αφορούσαν τις τύχες δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον μεγάλο  κόσμο. Έσκισε ένα φύλλο από σχολικό τετράδιο, έβαψε προσεχτικά τα χείλη με το κραγιόν της μαμάς, έσκυψε και τα πίεσε προσεχτικά στο χαρτί.  Ένα φλογισμένο αποτύπωμα με το γενετικό της υλικό έγινε ο λογότυπος που σφράγισε τη ριγωμένη επιφάνεια.

Συνεχίζεται...