Τρίτη 2 Ιουλίου 2013

Φούγκα για δύο ασύμμετρες φωνές... κλωτσώντας ευκαιρίες

Φωτο Μηνάς Πατσουράκης

Με τούτα και κείνα ο Μιχαλιός εξασφάλιζε το νοίκι, τα έξοδα των παιδιών, τα φάρμακα του πατέρα κι όταν η τύχη στεκόταν  καλή μαζί του αγόραζε τζοβαΐρια  για την Ανθούλα που κρεμόταν από τον λαιμό του παραληρώντας από χαρά. Παράλληλα, απολάμβανε τη μελέτη της αληθινής Φυσικής παρέα με τον Παύλο.
Μα τώρα το τελευταίο αυτό είχε τελειώσει.
Ούτε που θα ξαναπατούσε στο Πανεπιστήμιο.
Δεν είχε κανένα νόημα πια.
Είχαν χωρίσει. 
Κι είχαν χωρίσει μαλωμένοι.

Η συννεφιά είχε εξελιχθεί σε ψιλόβροχο μα δεν το πήρε είδηση  παρά μόνο όταν τον πήρε ένα σύγκρυο. Ένα σύγκρυο που δεν ήξερε αν ήταν που είχε γίνει μούσκεμα ή το ’φερε εκείνη η ανατριχιαστική σκέψη: Δεν θα τον ξαναδώ ποτέ.


     §§§ 

Δεν τον ξαναείδε όντως ποτέ.
Βλέπεις, το φέρετρο που ταξίδεψε, δέκα χρόνια μετά, από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως το νεκροταφείο της μικρής επαρχιακής πόλης, όπου ζούσαν οι γονείς του Παύλου, ήταν καρφωμένο. Είχε διαμελιστεί σε τροχαίο... είπαν.

   §§§

Και  τώρα, εν έτει 2000, ερχόταν η Αίγλη να του μιλήσει για ευκαιρίες.
Ποιος; Η Αίγλη!
Δεν χρειαζόταν να είναι κανείς προφήτης για να καταλάβει πριν καν ανοίξει το στόμα της πως είχε εξελιχθεί σε χαϊδεμένη του Συστήματος. Κάτι τέτοιους το Σύστημα τους λατρεύει. Ξέρει πως δεν θα του δημιουργήσουν ποτέ προβλήματα, τους ανεβάζει ως εκεί που θέλει και τους κρατάει μετέωρους και ευγνώμονες ώστε να μην τολμήσουν να εκφράσουν  την παραμικρή διαφωνία. 
Δεν είχε καμιά αντίρρηση γι αυτό. 
Ούτε η πρώτη θα ήταν ούτε η τελευταία.
Μα εκείνος τι σχέση είχε με όλα αυτά;
Και γιατί ανακατεύτηκε πάλι μαζί της;
Γιατί δεν έμεινε σταθερός στην αρχική του απόφαση –που κράτησε όσο το άναμμα ενός σπίρτου– να μην της απαντήσει και να την αφήσει θαμμένη στο πηγάδι της;
Γιατί την καλωσόρισε κι άρχισε ψιλοκουβέντα μαζί της;
Ποια ανεξήγητη αδυναμία τον κυβερνούσε;
Ή μήπως ήταν που γερνούσε;
Ήταν τα βυζιά της μια καλή δικαιολογία; (Τα βυζιά μια πενηντάρας, για να εξηγούμαστε, που δεν ήξερε καν αν είχαν μπαταλέψει.)
Μήπως, πάλι, ήταν ο εφηβικός του εγωισμός που περίμενε μια αναδρομική αποκατάσταση;
Άβυσσος η ψυχή των ανθρώπων.
Μα τώρα  είχε ανοίξει παρτίδες μαζί της και ένιωθε υποχρεωμένος να συνεχίσει.
Ήθελε λοιπόν στα σοβαρά να μιλήσουν για ευκαιρίες; Θα μπορούσε να απλώσει στο τραπέζι ιστορίες χαμένων ευκαιριών -ή κερδισμένων εξαρτάται από ποια σκοπιά το 'βλεπες-  που θα την έκαναν να τρίβει τα μάτια της. Για την ώρα αρκούσε μία. Έβαλε το χέρι στο σωρό κι άφησε την τύχη να αποφασίσει. Ξέθαψε μια αιγαιοπελαγίτικη καλοκαιρινή ανάμνηση.  

Το καλοκαίρι του ’80 μπήκα πλήρωμα σ’ ένα μεγάλο κρουαζιερόπλοιο, για να συμπληρώσω το εισόδημά μου. Σερβίροντας στην τραπεζαρία αναγνώρισα ανάμεσα στους επιβάτες έναν σπουδαίο θεωρητικό Φυσικό. Σίγουρα τον γνωρίζεις: ένα στοιχειώδες σωμάτιο έχει πάρει το όνομά του. Καραδοκούσα να τον προσεγγίσω, μα η θέση μου δεν το έκανε εύκολο κι από πάνω ήταν πάντα τριγυρισμένος από τη συντροφιά του. Όμως όταν κάτι το θέλεις πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις –δεν έχει άδικο ο Coelho. Για χάρη μου το σύμπαν εξαπέλυσε μια  θύελλα με νότιους ανέμους που έφταναν τα δέκα μποφόρ. Το πλοίο δεν χαμπάριζε από τέτοια όμως η ατμόσφαιρα στα σαλόνια και τις καμπίνες δεν ήταν ό,τι καλύτερο. Εγώ, που δεν τον έχανα από τα μάτια μου, τον είδα να κατευθύνεται μόνος προς το κατάστρωμα να πάρει καθαρό αέρα. Φυσικά και δεν θα άφηνα την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη! Τον πλησίασα και άρχισα να σχολιάζω τις θεωρίες του χωρίς να παραλείψω να τονίσω πόσο κοντά ήταν στις ιδέες των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων. Στην αρχή φάνηκε κουμπωμένος -κοίταζε  αμήχανα τη στολή μου και διερευνητικά το καρτελάκι με τ' όνομά μου– φαίνεται όμως ότι κάποια ψήγματα του λόγου μου κέντρισαν την περιέργειά του.  Δική του ήταν η ιδέα να  κάνουμε μια εκτενέστερη κουβέντα μόλις θα κατεβαίναμε στη στεριά. Μάλιστα χωρίζοντας αστειεύτηκε: "Εσείς οι Έλληνες δεν θα αλλάξετε ποτέ. Από τα αρχαία χρόνια συνηθίζετε να  φιλοσοφείτε μεσοπέλαγα και ούτε αυτός ο χαλασμός δεν είναι ικανός να  σας αποτρέψει."

Δεν είχε περάσει πολλή ώρα και με  κάλεσε ο καπετάνιος ο οποίος, χωρίς να κρύψει την έκπληξη του -που πάντως δεν ήταν μικρότερη από την δική μου- με ενημέρωσε πως ο Άγγλος επιβάτης της σουίτας 1205  ζήτησε να με συναντήσει εκεί.  Σταμάτησε και με κοίταξε διερευνητικά θέλοντας ίσως να με βολιδοσκοπήσει μπας και βγάλει  κάποια άκρη μα το ανέκφραστο βλέμμα μου δεν τον βοηθούσε. Συνέχισε, λοιπόν, λέγοντας ότι η απόφαση ήταν αποκλειστικά δική μου, ήθελε όμως να ξέρω ότι από μέρους του δεν υπήρχε η παραμικρή αντίρρηση. Η έκφραση του καπετάνιου αποτύπωνε με εξαιρετική διαφάνεια τις σκέψεις του, ως προς το τι θα μπορούσε να θέλει από μένα ο διάσημος πελάτης –κοίταζε βέβαια τη φάτσα μου και κάτι δεν του κόλλαγε- μα δεν έκανα καμία προσπάθεια να του εξηγήσω. Τι να του εξηγήσω και τι να καταλάβει! Ρώτησα μόνο πόσο χρόνο μπορούσα να έχω στη διάθεσή μου και η απάντηση ήταν: “χωρίς χρονικούς περιορισμούς” - ο επιβάτης, βλέπεις, ήταν VIP .

Δυο ώρες μείναμε συνεπαρμένοι από τη συζήτηση. Είχαμε χάσει την αίσθηση του χρόνου και της τρικυμίας, οι κλυδωνισμοί του πλοίου δεν μας άγγιζαν, το τσάι με τα βουτήματα που είχε παραγγείλει έμεινε ανέγγιχτο να αχνίζει στα φλιτζάνια, όπου με τυπικό εγγλέζικο φλέγμα το είχε σερβίρει. Τα χαρτιά αλληλογραφίας που υπήρχαν στο γραφείο της σουίτας του γέμισαν τύπους, διαγράμματα, ολοκληρώματα. Όταν εξαντλήθηκαν χρησιμοποιήσαμε χαρτοπετσέτες, το μολύβι περνούσε από χέρι σε χέρι, ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο, η έξαψη ήταν αμοιβαία, η επικοινωνία αμφίδρομη. Όταν αδειάσαμε, γείραμε αναπαυτικά στις πολυθρόνες και συζητήσαμε σαν δυο παλιοί φίλοι πίνοντας το κρύο τσάι. Στην ερώτησή μου, γιατί δεν περίμενε να κατεβούμε στη στεριά, μου εξομολογήθηκε ότι έπαθε ολικό πανικό στη σκέψη πως μπορεί κάτι να παθαίναμε και να μην προλάβαινε να ακούσει ό,τι είχα να του πω – αυτά είναι τα απρόοπτα της ζωής.

Αντιμετώπισα με πικρό χιούμορ την πρότασή του να στελεχώσω την ερευνητική του ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου: “Άστο καλύτερα. Θα ερχόμουν ευχαρίστως αν έβλεπα σε βάθος χρόνου κάποιο Νόμπελ. Ξέχασέ το όμως. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να στο δώσουν.” Τον είδα που στεναχωρήθηκε και για την άρνηση και για την πρόβλεψη και θέλοντας να βελτιώσω το κλίμα τον διαβεβαίωσα ότι αν τελικά το έπαιρνε, θα φορούσα σμόκιν και θα ταξίδευα στη Στοκχόλμη να παρακολουθήσω την τελετή. Μου ζήτησε την άδεια να διδάσκει στους φοιτητές του όσα είχαμε συζητήσει. Του ζήτησα, σαν χάρη, να μην αναφέρει ποτέ το όνομά μου. Μαθαίνω ότι όταν κάνει αναφορές χρησιμοποιεί την έκφραση: “Ένας  Έλληνες λέει…” Είμαι πολύ περήφανος που με αποκαλεί Έλληνα. Το έχω κερδίσει αυτό. Είκοσι χρόνια έχουν περάσει από τότε. Αλληλογραφούμε αραιά και πού. Ένας, διάσημος πια, εβδομηντάρης με μυαλό ξυράφι! Κάποτε αναρωτιέται πώς το ήξερα, από τότε, ότι δεν θα του έδιναν το Νόμπελ. “Α, εσείς οι Έλληνες, πως γίνεται να ξέρετε χωρίς να ρωτάτε;”

Οι ευκαιρίες, Αίγλη, δεν αξίζουν πενταράκι όταν έρχονται ουρανοκατέβατες. 
Είναι ανεκτίμητες όταν τις δημιουργείς εσύ ο ίδιος έστω και μόνο για να έχεις την ευχαρίστηση να τις κλωτσήσεις.



16 σχόλια:

  1. Έπρεπε να μας προειδοποιήσεις μωρέ Κατερίνα να παίρναμε και λίγες δραμαμίνες. Μεσοπέλαγα και τέτοιες εγκεφαλικές συζητήσεις με δέκα μποφώρ... μόνο τρελοί με την φυσική το κάνουν!
    Δυνατό!
    Πασχάλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Άρα η τρέλα δεν πάει μόνο στα βουνά, πάει και στα πέλαγα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. κατερινα-ρενα καλησπερα. το μυθιστορημα σου το διαβαζω με ενδιαφερον και ανυπομονησια. με συγκινει και ο τροπος που γραφεις αλλα και τα μηνυματα που βγαινουν απο τα κειμενα σου........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. θα ήταν συναρπαστικό να μιλήσεις για τα μηνύματα που βγαίνουν από τα κείμενά μου.
      Ελπίζω να συμφωνείς ότι όλοι που διαβάζουμε το ίδιο κείμενο δεν αντιλαμβανόμαστε τα ίδια πράγματα. Γι αυτό άλλωστε μιλάμε για δημιουργική ανάγνωση.

      Τι συμβαίνει και κάθε φορά τα σχόλιά σου έρχονται εις διπλούν; Την προηγούμενη φορά διέγραψα το ένα. Να το κάνω και τώρα;

      Διαγραφή
    2. φυσικα και διαγραψε το! αυτο που συμβαινει ειναι οτι τωρα αρχισα να χρησιμοποιω υπολογιστη με οτι αυτο συνεπαγεται......γι αυτο νασαι λιγο ανεκτικη μαζι μου....

      Διαγραφή
  4. Τέλος τετάρτου κεφαλαίου λοιπόν... Κεφάλαια που μας κάνουν να ανυπομονούμε για τη συνέχεια (θα έχεις δει Κατερίνα ότι δεν υπάρχουν πια διαμαρτυρίες για το μαρτύριο της σταγόνας) Περιμένουμε κάθε Τρίτη με ενδιαφέρον και περιέργεια... Και προβληματισμούς. Τελικά υπάρχουν επιλογές; Υπάρχει η ελεύθερη βούληση; Ή είναι τα πάντα προγραμματισμένα με λίγα περιθώρια να αλλάξουμε κάτι;
    Και ο Μιχαλιός πως νιώθει; Είναι καλά μέσα του; Πως βίωσε τα αποτελέσματα των "επιλογών" του;
    Καλή συνέχεια Κατερίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καίρια τα ερωτηματικά σου Μαντώ μου.Δεν σου κρύβω πως είκαι και δικά μου ερωτηματικά.
      Οι απαντήσεις φιλοδοξώ να προκύψουν από το κείμενο. Όμως ο μόνος αρμόδιος να απαντήσει, ο Μιχαλιός δηλαδή, είναι πρόσωπο φανταστικό κι εγώ που μιλώ εξ ονόματός του δεν έχω τα δικά του βιώματα. Απλώς έχω ορθώσει απέναντι στην Αίγλη ό,τι πιο ασύμμετρο προς την δική της ιδεολογία και πρακτικές θα μπορούσα να φανταστώ.

      Διαγραφή
  5. Βεβαια και ο καθενας μας εκλαμβανει και μεταφραζει τα μηνυματα με το δικο του τροπο. Αυτος ο τροπος καθοριζεται απο τα βιωματα μας , τη ψυχοσυνθεση μας, τη κουλτουρα μας ,το περιβαλλον μας ..... Εγω αυτο που παιρνω απο το Μιχαλιο, ειναι η εικονα ενος ανθρωπου "γεματου" ,που ξερει καλα τι θελει κι εχει το θαρρος , η και το θρασος, να το αναζητα και να το διεκδικει.εξω απο στημενες, αναξιες, αναξιοπρεπεις συμβασεις, κι εξω απο απατηλες αξιες ,με τις οποιες μας σφραγιζουν απο τη μερα που γεννιομαστε..........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν το ζητούμενο είναι η προσέγγιση της ευτυχίας, πιστεύεις πως ο Μιχαλιός βρίσκεται πιο κοντά στο στόχο από τη συμβιβασμένη Αίγλη; ( ή την όποια συμβιβασμένη)
      Είναι ταυτόσημη η "γεμάτη" ζωή με την ευτυχισμένη ζωή;

      Διαγραφή
  6. Η "γεματη ζωη' ειναι ταυτοσημη με τη ευτυχισμενη ζωη, μονο για ορισμενους ανθρωπους. Μονο για ανθρωπους, που μετα απο πολλες εσωτερικες αναζητησεις και συγκρουσεις, καταφεραν να κανουν την υπερβαση και να "δουν" τι σημαινει αληθινα να ζεις: να δημιουργεις, να αγαπας, να γευεσαι καθε στιγμη και να σαι ευγνωμων για καθε τετοια στιγμη. Να το αντεχεις να παιρνεις τη ζωη οπως ερχεται, και κυριως μεσα απο ολα αυτα, να τολμας να σαι ο εαυτος σου και οχι ο χαμαιλεων που προσαρμοζεται στις προσδοκιες και στα "πρεπει" των αλλων. Να προσπερασεις τις δεδομενες προυποθεσεις, τις δεδομενες αξιες, να τολμησεις να φτιαξεις δικο σου συστημα αξιων και να τολμησεις να ζησεις μεσα σε αυτο. Και το πιο δυσκολο ειναι να βρεις την ισορροπια μεσα σε ολα αυτα, κρατωντας και ενα κομματι, που λεγεται: "αναγκαστικη και αναποφευκτη εκτπωση ονειρων χαριν αυτων που αγαπω".......

    Το Μιχαλιο τον φανταζομαι καπως ετσι... ισως γιατι τον θελω να ναι καπως ετσι...
    Και ναι, πιστευω οτι αυτος ειναι πραγματι πιο κοντα στη προσεγγιση της ευτυχιας, γιατι οι επιλογες του ειναι συνειδητες και οχι γεννημενες απο προσδοκιες αλλων.
    Ενω η Αιγλη ειναι πολυ μακρια απο την ευτυχια, γιατι ζει σε ενα γυαλινο κοσμο οπου την εβαλαν απο μικρη και την εκαναν να πιστεψει οτι ειναι καποια αλλη... ομως ισως καποτε σπασει το γυαλι απο το κοσμο της και τοτε θα ψαξει απο την αρχη εναν καινουργιο κοσμο που θα την φερει πιο κοντα στην ευτυχια...
    Ποτε δεν ειναι αργα να βρουμε τον εαυτο μας, παρα μονο οταν παψουμε να ζουμε....

    Βεβαια, εγω ειμαι ενας απλος παρατηρητης και μονο η συγγραφεας μας γνωριζει τη συνεχεια και το τελος...
    Σε ευχαριστουμε Ρενα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν έχω τέτοιους οξυδερκείς αναγνώστες τότε αξίζει να γράφω.
      Το επόμενο ερώτημα λοιπόν είναι: υπάρχουν άτομα σαν τον Μιχαλιό ή είναι μόνο πλάσματα της φαντασίας κάποιων ευφάνταστων συγγραφέων; Εσύ έχεις συναντήσει κάποιον (ή κάποια)με τέτοια κοσμοαντίληψη που να την κάνει κι όλας πράξη;

      Διαγραφή
    2. ναι, εχω γνωρισει εναν -μονο- τετοιον ανθρωπο που οταν ηταν πλεον μεσηλικας τολμησε να ζησει με τον τροπο που ηθελε αυτος μακρια απο συμβασεις και καταναγκασμους αλλα και κρατωντας ισορροπια με ηθικες υποχρεωσεις . Κι ηταν ηρεμος κι ευτυχισμενος. Ηταν ενας πολυ καλος ζωγραφος που δε ζει πια. Ομως ειναι πολυ πολυ δυσκολο να το καταφερει κανεις αυτο. Οι περισσοτεροι ανθρωποι , παρασυρμενοι απο τη δεδομενη ζωη, δε το σκεπτονται καν.. Κι αυτοι ακομα οι λιγοι που το εχουν συνειδητοποιησει και εχουν φτιαξει δικο τους συστημα αξιων, δε τολμουν να ζησουν μεσα σε αυτο. Και βρισκονται συνεχως στο σταδιο των εσωτερικων συγρουσεων. Γινονται περιστασιακοι χαμαιλεοντες και μετα μια φωνουλα τους λεει απο μεσα τους, οτι ετσι ειναι ολα ματαια . Και το ξαναπαλευουν ...και ουτω καθ εξης.. . Ομως ακομα κι ετσι κατι ειναι κι αυτο... κατι ειναι και να το παλευεις και να ελπιζεις οτι καποτε ισως να το καταφερεις να γινεις -οπως ελεγε κι ο Νιτσε- αυτος που νιωθεις, αυτος που εισαι...... Τουλαχιστον προσπαθωντας, υπαρχει εστω και καποιο νοημα στο παραλογο της ζωης , συμφωνεις?

      Διαγραφή
    3. Ίσως να έχει εξήγηση που μου διαφεύγει: όσοι έχουν συναντήσει τέτοια άτομα τα περιγράφουν πάντα ως ανθρώπους που ασχολούνται με κάποια τέχνη, δηλαδή ως ανθρώπους προικισμένους με κάποιο θεϊκό χάρισμα. Το αντίστροφο δεν ισχύει. Δεν ζουν δηλαδή όλοι οι άνθρωποι της τέχνης μέσα σε κάποιο σύστημα αξιών που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Είσαι πολύ τυχερή που έχεις συναντήσει κάποιον.

      Διαγραφή
    4. ναι,ειμαι τυχερη που τον γνωρισα, Θα πρεπει ομως να λαβουμε και υπ οψιν μας οτι οι ανθρωποι που ευννοουνται απο τις συνθηκες,ακολουθουν πιο ευκολα τα ονειρα τους . . .αν καποιος μπορει να βγαλει τα προς το ζην [τουλαχιστον εντελως τα απαραιτητα] απο τη τεχνη του, ειναι γι αυτον πιο ευκολο απ οτι για εναν ανθρωπο που πρεπει να φθαρει μεσα στη σκληρη και καθημερινοτητα....Δυστυχως υπαρχουν πολλες παραμετροι.. συμφωνεις Ρενα/

      Διαγραφή
    5. Δεν θα συμφωνήσω. Οι άνθρωποι που ευνοούνται από τις συνθήκες ρέπουν περισσότερο στο να βολεύονται. Κλασσική περίπτωση: Η Αίγλη. Δεν μπορείς να της καταλογίσεις ανεντιμότητα: άρπαξε ευκαιρίες με το σπαθί της και βολεύτηκε στο ροζ συννεφάκι της αστικής επιτυχίας. Και κάπου εκεί καταχωνιάστηκε η επιθυμία να γνωρίσει το άγνωστο: το γνωστό ήταν πολύ ωραίο για να ρισκάρει να το χάσει.

      Διαγραφή

Οι κουβεντούλες μας