Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013

Φούγκα για δύο ασύμμετρες φωνές... αλλού τα κακαρίσματα...


Φωτο Παναγιώτης Κούκης

Η Αίγλη δεν ήταν η μόνη υποψιασμένη για τη συμμετοχή του Μιχαλιού στην οργάνωση. Τις ίδιες ακριβώς  υποψίες είχαν και οι Αρχές που αρνούνταν να παραδεχτούν πως μια τόσο πλούσια αντιστασιακή δραστηριότητα μηδενίστηκε ακαριαία. Πως κάποιος που ήταν ανελλιπώς παρών σε κάθε διαδήλωση δεν πήγε καν στο αεροδρόμιο να υποδεχτεί τον Καραμανλή με λαμπάδες. Πως μετά από τόση κινητικότητα δεν σειόταν ούτε φύλλο στο δημόσιο κομμάτι της ζωής του. Μία μόνο εξήγηση χωρούσε σε τόση νηνεμία: ο μεγάλος τους πονοκέφαλος ήταν πια η τρομοκρατία και ο Μιχαλιός ήταν συνήθης ύποπτος. Μετά από κάθε τρομοκρατικό χτύπημα ή κάθε φορά που είχαν πληροφορίες για επικείμενη επιχείρηση τον καλούσαν “δι υπόθεσίν του” στην Αλεξάνδρας, στη ΓΑΔΑ. Μα τώρα όλα ήταν διαφορετικά από κείνες τις παλιές ανακρίσεις επί χούντας. Τώρα τους δούλευε κανονικά, τώρα μπορούσε να τους υποτιμάει όσο τράβαγε η ψυχή του, τώρα δεν ένιωθε πως έπρεπε να φανεί πιο έξυπνος από κείνους, δεν υπήρχε πια μπρα-ντε-φερ ούτε φόβος ούτε έξαψη, μόνο περιφρόνηση. Κι ο λόγος ήταν απλός: ο Μιχαλιός ήταν έξω από το παιχνίδι. Είχαν κάνει λάθος τόσο η Αίγλη όσο και η αντιτρομοκρατική. Ο Μιχαλιός δεν εντάχθηκε ποτέ στη 17Ν.  Αρνήθηκε προκρίνοντας πως η καλή σχέση με το μαξιλάρι του έχει μεγαλύτερη αξία από την προσπάθεια να σώσει τον κόσμο ακολουθώντας τους δρόμους της φωτιάς. Για πολλά χρόνια αναρωτιόταν αν είχε πάρει τη σωστή απόφαση. Η επαναστατική οργάνωση-αλά-ελληνικά φαινόταν να κρατάει το λόγο της. Ο θάνατος του Αξαρλιάν δικαίωσε την επιλογή του.


Η Ανθούλα άστραψε και μπουμπούνισε όταν έμαθε την άρνησή του. Για πρώτη φορά στη διάρκεια της μακρόχρονης σχέσης τους έβγαλε νύχια ανασύροντας το εκρηκτικό ταμπεραμέντο, που κρατούσε καταχωνιασμένο πίσω από την πραότητα της πολύτεκνης μάνας, και αμφισβήτησε συλλήβδην τις επιλογές του με τη βαριά κατηγορία πως είναι καταδικασμένος να αφήνει μισοτελειωμένο ό,τι αρχίζει. "Τσαλαβουτάς στα ρηχά κι όταν έρθει η ώρα να κολυμπήσεις πισωγυρνάς, τάχα πως κάτι δεν είναι σύμφωνο με τις απόψεις σου. Στριφογυρνάς σαν πεταλούδα γύρο από ό,τι όμορφο φυτρώνει μα ποτέ δεν θα γίνεις μέλισσα να μαζέψεις νέκταρ και να το κάνεις μέλι. Βρίσκεις πάντα μια πρόχειρη δικαιολογία: πότε σου φταίει το σύστημα, πότε εσύ είσαι ο μόνος έντιμος, ο μόνος που διαθέτει ευαισθησίες, ο μόνος συνεπής, ο μόνος αλάθητος, τέλος πάντων ο υπέρτατος κριτής."  Ο Μιχαλιός την άκουγε με διεσταλμένα μάτια αμίλητος, ανυπεράσπιστος, χωρίς να της δώσει ένα σημάδι αν κατάφερε να τον ταρακουνήσει στο ελάχιστο. Εκείνη, καταλαβαίνοντας πως δεν είχε να κερδίσει τίποτα, έφυγε θυμωμένη από το σπίτι και κίνησε γη και ουρανό να βρει άκρες και και να έλθει σε επαφή με τον σύνδεσμο που είχε αποπειραθεί να στρατολογήσει τον Μιχαλιό. Αν ένωναν τις δυνάμεις τους ίσως κατάφερναν να τον πείσουν να ενδώσει.

Γύρισε πίσω με μια υποψία χαμόγελου. Ο Μιχαλιός περίμενε στωικά ένα δεύτερο γύρο, μα περιέργως η Ανθούλα δεν επανήλθε ποτέ στο θέμα. Η 17Ν δεν ξαναμπήκε στην κουβέντα τους ακόμα και σε εποχές που η χώρα βοούσε και σ' όλα τα σπίτια της επικράτειας οι σχολιασμοί έδιναν κι έπαιρναν. Για το καλό όλων η Ανθούλα κράτησε πεισματικά κλειστά όλα τα χαρτιά της αφήνοντάς τον μόνο να υποψιάζεται. Να υποψιάζεται πως η τετραπέρατη σύντροφος της ζωής του είχε ενταχθεί στους κόλπους της οργάνωσης και είχε γράψει εκεί μέσα   τη δική της ιστορία. Κι επειδή ό,τι έκανε το έκανε με την ψυχή της, εξελίχθηκε σε μια ικανότατη ενδιάμεση με έντονη παρουσία, παρόλο που το εκρηκτικό της ταμπεραμέντο την έφερε  κάποτε σε αντιπαράθεση με την ηγεσία και κόντεψε να τινάξει την υπόθεση στον αέρα. Όσοι είχαν έλθει σ' επαφή μαζί της ήταν ιδιαίτερα αντιφατικοί στις περιγραφές τους: άλλος την θυμόταν ξανθιά κι άλλος μελαχρινή, άλλος ψηλή κι άλλος κοντή, άλλος μετρημένη κι άλλος υπερβολική, άλλος τόνιζε το εκκεντρικό της ντύσιμο κι άλλος την απλότητά της, άλλος πρόσεχε την ξενική προφορά της κι άλλος αναγνώριζε ένα Κρητικό ή κυπριακό ιδίωμα στην ομιλία της. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για τρεις γυναίκες κι όχι μία. Μετά την εξάρθρωση της οργάνωσης κατάφερε να διαφύγει τη σύλληψη, όπως και όλοι οι υπόλοιποι ενδιάμεσοι άλλωστε. Κανείς δεν μπόρεσε να την "δώσει", αφού κανείς δεν ήξερε κάτι περισσότερο γι αυτήν πέρα από ένα κωδικό όνομα, σύντμηση του βαφτιστικού της: Άνα (κι όχι Άννα όπως την ήθελαν οι δημοσιογράφοι.) Η ασύλληπτη Άνα έγινε μύθος  ως ντάμα της 17Ν.  


§§§

Ο Μιχαλιός διάβασε -χωρίς περισπασμούς πια- για τρίτη φορά το γράμμα της Αίγλης. Το εντυπωσιακό έως απίστευτο δεν ήταν η ευστοχία της διαίσθησής της –άσχετα που κουκούλωσε την ενόραση κάτω από φιλολογικές σαχλαμαρίτσες. Το εκπληκτικό ήταν που είχε μπει στο λογισμικό του μυαλού του, είχε βρει τον κλειδάριθμο που ξεκλείδωνε τα αρχεία του σκληρού του δίσκου και είχε μαντέψει τις αντιρρήσεις που τελικά τον είχαν κρατήσει έξω από την οργάνωση. Πρέπει να είσαι πολύ ανόητος για να τα προσπεράσεις όλα αυτά ως ασήμαντα ή συμπτωματικά. Κι ο Μιχαλιός μόνο ανόητος δεν ήταν. Στάθηκε πολλή ώρα στη φράση: “Ξαφνικά οι δραστηριότητες της οργάνωσης απόκτησαν  για μένα ειδικό ενδιαφέρον”. Κάποιο κρυπτογραφημένο μήνυμα του έστελνε. Κι εκείνη η άλλη;  “Ασυνείδητα δεν την ξαναείπα τρομοκρατική.” Τι εξήγηση να δώσει κανείς;  Με δεδομένη τη συντηρητική δομή της ζωής της Αίγλης αυτές οι φράσεις ήταν η προσωποποίηση του απίθανου. Όλο το γράμμα με επίκεντρο τα δύο αυτά σημεία άνοιξαν μια ρωγμή στο στέρεο οικοδόμημα που είχε χτίσει γύρο από τη ζωή της. Κι από τη σχισμή αυτή βγήκε αρκετό φως για να φωτίσει το μέσα του. Για πρώτη φορά στους έξι μήνες που είχαν περάσει από το δεύτερο αντάμωμά τους παραδέχτηκε ανοιχτά πως την αγαπούσε, πως του έλειπε απελπιστικά η φυσική της παρουσία, πως ήταν λάθος του τότε, το καλοκαίρι του ’68, που άφησε τις μαύρες δίνες του εγωισμού να τον καταπιούν, που δεν στάθηκε πιο υπομονετικός, πιο επίμονος. Η Αίγλη θα μπορούσε να είναι η γυναίκα της ζωής του και η ζωή του θα μπορούσε να είναι κάποια άλλη με τη γυναίκα αυτή δίπλα του.

Ποια Αίγλη όμως; Όχι βέβαια η Αίγλη που είχε κάνει τη ζωή της ένα “για τώρα τουλάχιστον”. Όχι βέβαια η Αίγλη που έχανε τα καλύτερα περιμένοντας να τελειώσουν οι εξετάσεις, να πάρει πτυχίο, να αποκατασταθεί επαγγελματικά, να κάνει οικογένεια, να μεγαλώσουν τα παιδιά, να σπουδάσουν τα παιδιά... και ο κύκλος της αναμονής τελειωμό να μην έχει. Όχι βέβαια η Αίγλη του ορθολογισμού και της τετράγωνης λογικής. Όχι βέβαια η Αίγλη που δεν ζούσε, αλλά περίμενε να ζήσει. Όχι βέβαια η μονολιθική Αίγλη η περιχαρακωμένη σε αρχές που εγκλώβιζαν τις ευαισθησίες της. Όχι βέβαια η Αίγλη των ταξινομημένων στόχων, των ιεραρχημένων προτεραιοτήτων, των οριοθετημένων δομών. Όχι βέβαια η Αίγλη που ζούσε φυλακισμένη στα πρέπει και στα μη.

Αυτή η Αίγλη ήταν, χωρίς αμφιβολία, υπαρκτή. Μα μέσα από την χαραμάδα που άφηνε το γράμμα της εκείνος διέκρινε αχνά μια άλλη Αίγλη: διαισθητική, ευάλωτη, γεμάτη ευαισθησίες. Μια Αίγλη διορατική, με τεντωμένες κεραίες στο διαφορετικό, στο απαγορευμένο, στο έξω από την κυρίαρχη λογική, στο λάθος έστω. Μια Αίγλη με τσαγανό εντέλει. Αλλά, το κυριότερο, διέκρινε μια Αίγλη ερωτευμένη. Γιατί αν δεν ήταν ερωτευμένη μαζί του πώς μπόρεσε να κρατήσει τόσα χρόνια τις υποψίες –που για κείνην ήταν βεβαιότητες- φυλακισμένες μέσα της; Πώς δεν έσκασε από ασφυξία και δεν σηκώθηκε ένα ωραίο πρωί να πάει στις Αρχές να πει υποψιάζομαι το και το; Όχι για να εισπράξει την όποια αμοιβή, αλλά γιατί, από φύση και αγωγή, ήταν με την πλευρά της τάξης και του νόμου.

Υπήρχε όμως στ’ αλήθεια μια τέτοια Αίγλη ή βρισκόταν μόνο στη σφαίρα της φαντασίας του;
Είχε σάρκα και οστά –και βυζιά, μην ξεχνάμε και τα βυζιά– μια τέτοια Αίγλη ή ήταν πλάσμα των επιθυμιών του;
Αν την έβαζε κάποια στιγμή μπροστά στο δίλημμα: οι αρχές σου ή ο έρωτας; Θα τολμούσε να πηδήξει στο κενό χωρίς δείκτη προστασίας και χωρίς δίχτυ ασφαλείας;
Το είχε δοκιμάσει μια φορά κι έχασε.
Μα από τότε είχε κυλίσει πολύ νερό στ’ αυλάκι και για τους δύο και ήθελε απεγνωσμένα να ξαναδοκιμάσει με πλήρη επίγνωση πως μπλοφάρει ποντάροντας σ’ ένα χαρτί πολύ μικρής αξίας και πως κινδυνεύει να την σοκάρει, να την τρομάξει και να την χάσει για δεύτερη φορά –αμετάκλητα τώρα πια. Μα εκείνος  ήξερε πολύ καλά να βουτάει στο κενό. Και ήξερε επίσης πως αν, μία στο εκατομμύριο, είχε δίκιο, θα γινόταν ευτυχισμένος και θα την έκανε ευτυχισμένη.


15 σχόλια:

  1. Καλημέρα Κατερίνα.
    Κάποια πράγματα γίνονται στην ώρα τους. Το πως θα γίνει η σούπα τότε, που βράζει. Τότε θα μπουν όλα όσα θα την κάνουν... σούπα. Την άλλη μέρα, απλά, ξαναζεσταίνεις αυτό που έκανες. Ότι και να βάλεις μετά το μόνο που κάνεις ένα κακέκτυπο. Να το πω αλλιώς, τώρα πια χάθηκε η χρυσόσκονη. Με τι να ντύσεις τα κουρελιασμένα πια όνειρα; Μόλις γειωθείς πάλι, μετά την ανάπαυλα που σε πήρε μακριά, απλά κουνάς το κεφάλι, σηκώνεις τους ώμους και ψιθυρίζεις στ' αυτιά σου "μοίρα". Αυτή αποφάσισε κι ας σε ξεγέλασε ευγενέστατα πως τάχα είχες το πάνω χέρι στην εξέλιξη μιας πλοκής που όμως οι αποκλίσεις είναι απελπιστικά λίγες και όχι πάντως καθοριστικές. Μια κινηματογραφική περιορισμένα διαδραστική ταινία του χρόνου. Και συ ένας φερόμενος ελεύθερος και διαχειριστής της ζωής
    Μπούρδες, νομίζεις!
    Αμφιβάλεις γι αυτά που βλέπεις και θάσαι σίγουρος για κάτι που η ματαιοδοξία των παραισθήσεων σου πλασάρει τεχνηέντως;
    Κατερίνα μου, "μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΥΓ.Ξέχασα την υπογραφή - Πασχάλης (αν και είμαι σίγουρος πως το κατάλαβες από την πρώτη λέξη)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δηλαδή εσύ δεν θα τους έδινες μια δεύτερη ευκαιρία;

      Διαγραφή
    2. Μετά τόσα χρόνια; Δε νομίζω πως θα μπορούσε να κολλήσει κάτι μεταξύ τους. Ο χρόνος τ' αλλάζει όλα. Απλά σκεφτόμαστε ρομαντικά. Ίσως, άραγε, πως θάταν αν... Το τότε ήταν άλλο με άλλουν ανέμους. Το σήμερα είναι άλλο και τα βιώματα έσκαψαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους πάνω σε ψυχές και σώματα.Ακούγεται πεσιμιστικό αλλά δυστυχώς άκρως ρεαλιστικό
      Πασχάλης

      Διαγραφή
    3. Αντιφατικό σε βρίσκω.
      Είσαι υπέρ μιας δεύτερης ευκαιρίας όντας σίγουρος πως δεν θα μπορούσε να κολλήσει κάτι μεταξύ τους;
      Τους δίνεις τότε μια καταδικασμένη ευκαιρία.
      Να την κάνουν τι;

      Διαγραφή
    4. Δεύτρεη ευκαιρία αρκεί να προκύψει κάτι καινούριο.Ξαναζεσταμένα όνειρα ΟΧΙ. ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ!.
      Αυτό δεν είναι δεύτερη ευκαιρία αλλά δεύτερη... πολιτική χρεωκοπία. (τι νόμισες, θα ξέφευγε το πολιτικό; μωρέ πολίτικη κουζίνα μας χρειάζεται! Χάχαχαχαχα...)
      Πασχάλης

      Διαγραφή
  3. ολα ειναι σχετικα και τιποτα απολυτο σε αυτη τη ζωη...
    Φυσικα κι ολα αλλαζουν με το χρονο...
    Ομως μεσα σ αυτο το ''ολα'' πιθανον σε καποιους ανθρωπους να σωζονται καποια μικροψηγματα απο παληες αγνες ευαισθησιες κι απο παληα θαμμενα ονειρα. Κι αυτα τα ψηγματακια μπορουν να γινουν σπιθες και να ξαναδωσουν πνοη ζωης στη ναρκωμενη υπαρξη τους .Και οτιδηποτε ξυπνα τη ψυχη και την κανει να ''ξαναδει" τη ζωη και να την ''ξανανιωσει'', ειναι καλο....
    Ακομα κι ας ειναι απλως ρομαντικο.......
    Και γιατι οχι αλλωστε? Τι στο καλο αξιζει αυτη η ζωη χωρις λιγο ρομαντισμο ?
    Εμενα παντως μου φανταζει πολυ σκληρη, πολυ πεζη και πολυ απροσμενη για να το αντεχω συνεχως να την βλεπω καταματα και γυμνη οπως ειναι.... Γι αυτο λοιπον προσπαθω να την ντυνω με χρωματακια παστελ , αναλογα με τα κεφια μου,και αγωνιζομαι απεγνωσμενα να συνδυασω '' Λογικη κι ευαισθησια''. Και καποιες φορες, το κουτσοκαταφερνω...

    Γι αυτο λοιπον Ρενακι, εγω δε θα απεκλεια μια δευτερη ευκαιρια για το μιχαλιο και τη Αιγλη {κι ας με συγχωρεσει ο φιλος μας Πασχαλης}......
    Στο κατω κατω πια Ρενα μου ,εσυ δωστους την, κι αυτοι ας κανουν οτι νομιζουν !!
    Παντως, οτι κιαν αποφασισουν για τις ζωες τους, σιγουρα θα μου αρεσει...σου εχω εμπιστοσυνη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μερικά ξεφτίδια κάποιας ρομαντικής, μάλλον μονόπλευρης, αναπόλησης. Γιατί τι άλλο μπορεί να είναι όταν θυσιάζεις τα απλά δώρα του Θεού για υψηλές κατακτήσεις. Όταν το πάρεις χαμπάρι game over!
      Όσο κι αν τα μπογιατίσεις ρόζ ή παστέλ ή πράσινα ή δεν ξέρω τι το μόνο που θα πετύχεις μιας κακής ποιότητας virtual reality.
      Με ρώτησε η Κατερίνα αν είμαι υπέρ μιας δεύτερης ευκαιρίας.
      ΝΑΙ αδιαμφισβήτητα! Όταν όμως αυτό δεν θα ξυπνήσει αναίτια παλιές πληγές χωρίς καλό αντίκρισμα και όταν θα έχει μια διόρθωση πορείας από αυτή που υποτίθεται ότι ήταν στραβή σε ανύποπτο χρόνο.
      Φοβάμαι σου χαλάω τον ρομαντισμό αλλά και αυτός έχει τα στάνταρ του.
      Katerina cha αν δεν τόδες κάθησε απόψε στις δέκα να θαυμάσεις στο STAR το inseption με τον Ντι-Κάπριο. Θα σε καθηλώσει και θα δεις τι μπορείς να κάνει με τα όνειρα.
      Πασχάλης

      Διαγραφή
    2. Διακρίνω στο λόγο σου τη γυναικεία οπτική που συμπίπτει και με τη δική μου άλλωστε.
      Μπορεί να έχει δίκιο ο Πασχάλης και να υπάρχουν στάνταρ και στον ρομαντισμό, αλλά η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος, η τέχνη γενικά είναι εδώ για να χρωματίζει τη μουντάδα της καθημερινότητας.
      Γι αυτό, θα την έχουν την ευκαιρία τους.
      Να δούμε τι θα την κάνουν.

      Διαγραφή
  4. εγώ θα σχολιάσω εκείνες τις μεταφορές σου, οι οποίες τολμούν να συγκρίνουν κάποια πράγματα της ζωής μας με άλλα "πράγματα" από τον κόσμο της τεχνολογίας -που συναντώνται σ' αυτό το κείμενο και σε άλλα παλαιότερα- και οι οποίες ανανεώνουν και πλουτίζουν αυτό το σχήμα λόγου "είχε μπει στο λογισμικό του μυαλού του, είχε βρει τον κλειδάριθμο που ξεκλείδωνε τα αρχεία του σκληρού του δίσκου και είχε μαντέψει...". Αλλά και οι πιο παραδοσιακές μεταφορές που εμπνέονται από τον κόσμο της φύσης δεν πάνε πίσω "στριφογυρνάς σαν την πεταλούδα γύρο απ' ό,τι όμορφο φυτρώνει, μα ποτέ δεν θα γίνεις μέλισσα να μαζέψεις το νέκταρ και να το κάνεις μέλι"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι πολύ ωραίο που μπαίνεις στη λεπτομέρεια του λόγου.
      Εδώ όμως μπαίνει το ερώτημα: τι είναι εκείνο που κάνει την ανάγνωση ενός κειμένου πνευματική απόλαυση; Η μορφή ή το περιεχόμενο;
      Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη: σε τι θα υστερούσε το κείμενό μου αν η Ανθούλα περιοριζόταν να πει: είσαι ανίκανος να ολοκληρώσεις ό,τι αρχίζεις και να αφήσει κατά μέρος τις μέλισσες και τις πεταλούδες;

      Διαγραφή
    2. Σσσσσς... μην σ' ακούσει ο αντρισμός του Μιχαλιού και σ' αλλάξει το... ρουν, τουλάχιστον όπως κάπως το φανταζόμαστε. Γιατί... Ανθούλα είναι αυτή και κάτι παραπάνω ξέρει.
      Εμ ημιτελής, εμ και γκόμενα; Μπάνικο, έ;
      Πασχάλης

      Διαγραφή
    3. Συμπέρασμα: καλά έκανα κι έβαλα μέλισσες και πεταλούδες, για να ξεκαθαρίζουμε τι λέμε και να μην αφήνουμε τη φαντασία κάποιων αναγνωστών να φτιάχνει ανυπόστατα σενάρια.

      Διαγραφή
  5. Oταν Ρενα χθες εγραφα το σχολιο μου, σκεπτομουν χαμογελωντας αυτο που ειπες "κυταξε να δεις ποσο αλλαζει η γυναικεια οπτικη απ τη αντρικη.."

    Φιλε μου Πασχαλη, βεβαιως και υπαρχουν στανταρς και στο ρομαντισμο στη ζωη. Και εχεις δικιο οτι δε πρεπει να την "μπογιατιζουμε". .. Εγω ομως δε μιλησα για "μπογιατισμα ", αλλα για "ζωγραφικη " ....
    Μη μου το χαλας λοιπον....Ασε με να την ζωγραφιζω μεσα απο την λογοτεχνια, τη τεχνη, τη μουσικη,τη φυση, τη επικοινωνια με τους ανθρωπους......

    Θα τη δω τη ταινια, δε την εχω δει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Οι κουβεντούλες μας