Ένας άγγελος στο σανίδι

Δύο  στις εθνικές γιορτές και μία στη λήξη των μαθημάτων, οι σχολικές παραστάσεις αποτελούσαν καλλιτεχνικό γεγονός πρώτου μεγέθους για τη μικρή επαρχιακή πόλη. Η αισθητική καλλιέργεια των μικρών μαθητών ήταν ένας στόχος, όχι όμως και ο  αποκλειστικός. Εκείνοι αποτελούσαν το κοινό της πρωινής παράστασης που λειτουργούσε ως  γενική πρόβα. Το θέαμα απευθυνόταν κυρίως στους ενήλικες θεατές που έσπευδαν να πιάσουν από νωρίς θέση, μια και όλο και κάποιον λιλιπούτειο συντελεστή θα είχαν να καμαρώσουν – γιο ή εγγονό, ανίψι ή μικραδέλφι, γειτονάκι ή γόνο φιλικής οικογένειας . 

Μετά την ισοπέδωση που είχε προκαλέσει ο μεγάλος σεισμός, η ανοικοδόμηση προχώρησε ταχύρυθμα με στόχο να καλύψει επείγουσες ανάγκες. Τα αμφιθέατρα  στα νεόδμητα σχολικά κτίρια  κρίθηκαν περιττή πολυτέλεια  κι οι διοργανωτές πονοκεφάλιαζαν μέχρι να βρουν αίθουσα με τις σωστές προδιαγραφές. Μια και οι κινηματογραφικές προκρίνονταν ως οι προσφορότερες, το ερασιτεχνικό εγχείρημα αποκτούσε μια επίφαση επαγγελματισμού. Υπήρχε ένας καλά κρυμμένος ανταγωνισμός ανάμεσα στα τέσσερα δημοτικά για το αρτιότερο αποτέλεσμα. Μια ευγενής άμιλλα από την οποία δεν έλειπαν ενίοτε και μικρότητες - μια ψιλοκατασκοπία, ας πούμε. 

Δεν είχε κλείσει τα πέντε, δεν πήγαινε σχολείο, δεν είχε τυπικά το δικαίωμα ν’ ανέβει στο σανίδι. Ήταν προικισμένη όμως. Με άψογη ορθοφωνία, πεντακάθαρη άρθρωση, μια πρώιμη ικανότητα αποστήθισης και εμφάνιση που παρέπεμπε χωρίς δεύτερη σκέψη στο στερεότυπο μικρού αγγέλου. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε πως είχε πρόσβαση στα παρασκήνια μια που ο πατέρας ήταν δάσκαλος, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς έγινε και βρέθηκε στη σκηνή ανήμερα του Ευαγγελισμού.

Ο μικρός αδελφός ήταν από φύση ήρεμος, δεν χαλούσε τον κόσμο λησμονημένος ώρες στην κούνια και άφηνε τη μητέρα απερίσπαστη να αφοσιωθεί για μέρες κατασκευάζοντας τα φτερά με τεχνική που και χρονοβόρα ήταν και μεράκι απαιτούσε. Χάραξε το πατρόν πάνω στο χαρτόνι, έκοψε το περίγραμμα κι ύστερα βάλθηκε να  τυλίγει λεπτές λωρίδες από λευκό γκοφρέ χαρτί γύρο από χοντρό μολύβι φτιάχνοντας μικρούς κυλίνδρους. Τους κολλούσε πάνω στο χαρτόνι σε ταχτοποιημένες σειρές προσέχοντας να μη μείνει ούτε σπιθαμή ακάλυπτη μέχρι να γίνει αφράτο και παχύ αποκτώντας τρισδιάστατη όψη. Δυο λευκές διακριτικές κορδέλες περασμένες από τους ώμους στις μασχάλες, στερέωναν γερά τα φτερά στην πλάτη – όλα μελετημένα μην έχουμε και ατυχήματα. Οι λευκές βουάλ κουρτίνες κατέβηκαν από το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας  και επιστρατεύτηκαν για να φτιαχτεί το φόρεμα που έφτανε να σέρνεται στο χώμα. ( Η διαδικασία ήταν αντιστρέψιμη: οι κουρτίνες θα ξανάβρισκαν την φυσική τους θέση μετά το τέλος της γιορτής. Μια κοινωνία που ήξερε τι είναι ανακύκλωση πριν  ο όρος γίνει του συρμού.) Μια γιρλάντα από λευκά λουλούδια στεφάνωνε τα λυτά κυματιστά μαλλιά και ολοκλήρωνε τη μεταμφίεση. Η μικρή δεν είχε σαφή επίγνωση για τα τεκταινόμενα, δεν της ξέφευγε όμως ότι είχε βρεθεί στο επίκεντρο, καμάρωνε στον καθρέφτη και δεν αρνιόταν να επαναλαμβάνει ξανά και ξανά εκείνο που της ζητούσαν – μια ατέλειωτη διαδικασία πρόβας. 

Όταν ανέβηκε στη σκηνή και  απήγγειλε θαρρετά τα δύο τετράστιχα, ακολούθησε πανζουρλισμός. Ελάτε στη θέση του ακροατήριου. Πώς να το αφήσει ασυγκίνητο η εικόνα που αποκαλύφθηκε με το άνοιγμα της κόκκινης αυλαίας; Ένα ξανθόμαλλο, στρογγυλοπρόσωπο,  λευκοντυμένο παιδί, μεταμορφωμένο σε αγγελούδι που κρατάει στο χέρι ένα μπουκέτο λευκά κρινάκια - έτσι λένε τις φρέζες στο νησί. Ένα  στιγμιαίο σούσουρο σύρθηκε από τη μια άκρη της αίθουσας στην άλλη που κόπασε καθώς το παιδί άνοιξε το στόμα τείνοντας ταυτόχρονα το χέρι και προσφέροντας τα λουλούδια με μια  κίνηση όλο χάρη σε κάποιον αόρατο συνομιλητή. Δεν ήξερε άλλο τρόπο να απευθυνθεί  στην Παναγιά παρά  με την αμεσότητα, το θάρρος, την τρυφερότητα και την οικειότητα που θα μιλούσε στη μητέρα. 

Κρινάκια σου ’φερα κι εγώ σήμερα στη γιορτή σου…

Την κάλεσαν στη σκηνή δεύτερη φορά εισπράττοντας το πρώτο και μοναδικό της encore. Δεν ήταν συνηθισμένο, ήταν όμως αυθόρμητο. Το κοινό παραληρούσε. Έγινε η αποκάλυψη της παράστασης! 

Από την επόμενη χρονιά - επίσημα μαθήτρια πια – δεν υπήρξε σχολική γιορτή  που να μην πρωταγωνιστεί. Το φωτογραφικό άλμπουμ είναι παραφουσκωμένο από φωτογραφίες εκείνης της εποχής που την έχουν αιχμαλωτίσει σε ποικιλία μεταμφιέσεων. Για το ρόλο του αγγέλου είχε πια το copyright. Μα, ανάλογα με τις ανάγκες του σεναρίου, δεν είχε πρόβλημα να υποδυθεί το  κοριτσάκι, που ξυπνάει φοβισμένο από κάποιο όνειρο και ανακάθεται στο κρεβάτι  τρίβοντας με περιέργεια τα μάτια, ή την δειλή ανεμώνη, που νιώθει μειονεκτικά ανάμεσα στα  φανταχτερά λουλούδια. Τη λευκοντυμένη Ιστορία, που γράφει συνοφρυωμένη στο χοντρό της βιβλίο χρησιμοποιώντας φτερό χήνας, ή την ίδια την Ελλάδα, ντυμένη στα γαλανόλευκα. Την φουριόζα αστή με καπέλο, τακούνια και βαλίτζα ή την αγανακτισμένη υπηρέτρια με την λευκή κεντημένη ποδίτσα. Ρόλοι… ρόλοι… ρόλοι. 

Χωρίς ποτέ να λείπουν και οι  απαγγελίες ποιημάτων, μπροστά από την κόκκινη αυλαία. Στις μικρότερες τάξεις, ίδια μπομπονιέρα, με φουστανάκι από ροζ οργαντίνα που το φούσκωνε το κολλαρισμένο φουρό και μαλλιά  αλογοουρά στολισμένη με ένα τεράστιο φιόγκο, ασορτί με το φόρεμα, σαν προπέλα που την έκανε να δείχνει έτοιμη να απογειωθεί. Καθώς μεγάλωνε ντυνόταν πιο επίσημα με μαύρο βελούδινο κοντό φουστάνι, γαρνιρισμένο με λευκό πλεκτό δαντελλένιο γιακαδάκι, μαύρα λουστρινένια παπούτσια, λευκά σοσόνια και κοντοκουρεμένα μαλλιά.

Τις θυμάται με νοσταλγία εκείνες τις μαθητικές γιορτές, μα όχι τόσο για τον θρίαμβο μετά την παράσταση που έτσι κι αλλιώς είναι στιγματισμένος από τη μελαγχολία του τέλους. Η ερεθιστική ανάμνηση είναι η σωματική εξάντληση κατά την διάρκεια των ατέλειωτων επαναλήψεων, όταν έπαιζε μόνο για τον σκηνοθέτη, όταν η ομάδα δενόταν με τρόπο που τους διαφοροποιούσε από μια συνηθισμένη παρέα συμμαθητών και τους έκανε ένα σύνολο μολυσμένων από κάποιο μικρόβιο. Μικρόβιο για το οποίο δεν υπήρχε εμβόλιο, αντισώματα, δυνατότητα - μα ούτε κι επιθυμία - απαλλαγής. Η μεθυστική έξαψη στην τελική «πρόβα τζενεράλε» είχε την  ανεπανάληπτη γοητεία της προσμονής του γεγονότος που είναι σκαλοπάτια ανώτερη από το ίδιο το γεγονός. 

Συνεχίζεται...