Γιούλια Ολόμπλαβα: Τέσσερεις γάμοι και ΚΑΜΙΑ κηδεία

Ήταν 29 Απριλίου. Η ημέρα που δισεκατομμύρια άνθρωποι συμμετείχαν με όποιο τρόπο στο παραμύθι του πριγκιπικού γάμου. Την ίδια μέρα, εκείνη ζούσε τον παραμυθένιο γάμο της κόρης της στο Ανόβερο, την πόλη που εδώ και αρκετά χρόνια έχει γίνει η φιλόξενη δεύτερη πατρίδα του παιδιού της. Της πήρε χρόνο και κόπο μέχρι να αποδεχτεί την ορθολογική τοποθέτηση. «Η Ελλάδα είναι η πατρίδα που μού ’λαχε, η πατρίδα της καρδιάς και των συναισθημάτων μου. Η Γερμανία είναι η πατρίδα που επέλεξα, η πατρίδα του νου και της λογικής μου.»

Η αλήθεια είναι, ότι μόνο διαισθητικά παρακολουθούσε την κατανυκτική τελετουργία, από την πρώτη τιμητική σειρά καθισμάτων της καθολικής εκκλησίας, μια και η βαριά ξένη γλώσσα αποτελούσε φραγμό για το μυαλό, όχι όμως και για την καρδιά. Οι αισθήσεις της δεν χόρταιναν την ομορφιά:

Την ομορφιά του νέου ζευγαριού που έλαμπε από ευτυχία.
Την ομορφιά των καλεσμένων – στη συντριπτική πλειονότητα τους νέα παιδιά – που είχαν ταξιδέψει από τέσσερεις ηπείρους και δεκατρείς χώρες για να μοιρασθούν την χαρά των παλιών συμφοιτητών τους.
Την ομορφιά των κουμπάρων – ένα γλυκύτατο ζευγάρι δύο νέων ανδρών.
Την ομορφιά της μουσικής που κατέβαινε από το εκκλησιαστικό όργανο σαν μελωδία αγγέλων από τον ουρανό.

Αυτό το συναισθηματικά φορτισμένο σκηνικό την τράβηξε πίσω στο χρόνο σε «μνήμες» από γάμους γυναικών της οικογένειας.

Ο γάμος της γιαγιάς της είχε γίνει στο πατρικό της, στο χαμένο ανάμεσα στα βουνά του νησιού χωριό, με περισσή επισημότητα. Ο πατέρας της, περήφανος για τον γαμπρό που είχε διαλέξει, δεν έκρυβε την χαρά του ξοδεύοντας απλόχερα για ορτζάδες, παντόλες, μαντολίνα και κιθάρες που έπαιζαν ασταμάτητα όλο το βράδυ στο γλέντι πού ήταν καλεσμένο όλο το χωριό. Η μάνα της όμως με κόπο έκρυβε τα δάκρια της ακούγοντας το τραγούδι που αντανακλούσε το μέσα της:

«σήμερα γάμος γίνεται σ’ ωραίο περιβόλι
σήμερα αποχωρίζεται η μάνα από την κόρη»

Ήξερε ότι από αύριο το δεκαεξάχρονο κοριτσάκι της δεν θα ήταν πια δικό της. Μόνο σε χαρές και λύπες θα ξαναβλέπονταν, μια και τα υποτυπώδη συγκοινωνιακά μέσα έκαναν την πρόσβαση στο χωριό του κάμπου, που θα ζούσε με την οικογένεια του άντρα της, προβληματική. Η νεαρή νύφη είχε τρομοκρατηθεί χθες βράδυ, όταν προσπάθησε να την μυήσει στα καθήκοντά της απέναντι στον άνδρα της – ως αρσενικό – και στις υποχρεώσεις απέναντι στην πεθερά της – ως πιο μεγάλη μάνα. Είχε χωθεί στην αγκαλιά της και δεν έλεγε να ξεκολλήσει. Πέρασαν την νύχτα άυπνες και σφιχταγκαλιασμένες.

Ο γάμος της μάνας της έγινε σε δύσκολους καιρούς. Ήταν αμέσως μετά τον μεγάλο πόλεμο και λίγο πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος. Στα κατοπινά χρόνια άκουσε πολλές φορές το παράπονο της για το δανεικό νυφικό που δεν ταίριαζε στον τύπο της και γιατί δεν υπήρξε φωτογράφος να αποτυπώσει τις αναμνήσεις από την τελετή. Παρόλα αυτά οι συνθήκες είχαν βελτιωθεί. Η απόσταση ανάμεσα στην Χώρα, που θα ζούσε με τον άντρα της, και στο πατρικό της σπίτι, δεν ήταν πάνω από μια ώρα – με τα πόδια - κι έτσι δεν είχε την αίσθηση ότι ξεριζώθηκε από την οικογένειά της. Από την άλλη πλευρά ένας πόλεμος φέρνει πάντα αλλαγές σε νοοτροπίες. Ο άντρας της την απάλλαξε από την υποχρέωση της ταπεινωτικής απόδειξης της αγνότητάς της.
-Γιατί δεν το βάζεις στα άπλυτα; Τη ρώτησε, καθώς τη είδε να διπλώνει προσεκτικά το λερωμένο νυφικό σεντόνι της πρώτης νύχτας του γάμου.
-Το απόγευμα θα έλθουν επίσκεψη η μάνα και οι αδελφές σου. Θα πρέπει να τούς το δείξω.
-Το κρεβάτι μας αφορά μόνο εμάς τους δυο. Δεν θέλω να αναμιχθεί κανένας άλλος, όσο αγαπητός κι αν μού είναι.
-Θα βουίξει το χωριό. Ο πατέρας μου θα πεθάνει από την ντροπή του.
-Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Θα τού γράψω μια ευχαριστήρια επιστολή.
Κάθισε στο τραπέζι της τραπεζαρίας και έγραψε με την πέννα του ένα όμορφο γράμμα. Το πέρασε με στυπόχαρτο και της το έδωσε να το διαβάσει. Η φράση που την έκανε να τον ευγνωμονεί σ’ όλη της την ζωή ήταν:

Θέλω από το βάθος της καρδιάς μου να ευχαριστήσω εσάς και την σεβαστή μου μητέρα γιατί, με τις άοκνες φροντίδες σας, διατηρήσατε την αγνότητα στην ψυχή και το σώμα της κόρης που μού εμπιστευθήκατε ως σύζυγο.

Ο δικός της γάμος έγινε την εποχή που η γενιά της αμφισβητούσε τους πάντες και τα πάντα και προπάντων την αυθεντία των γονιών. Εκείνη διάλεξε τον σύζυγο, εκείνη και τη διαδικασία της γαμήλιας τελετής. Μακριά από μικροαστικές πρακτικές, με ελάχιστους καλεσμένους, χωρίς νυφικό – είχε διαλέξει ένα διακριτικά λουλουδάτο φουστάνι που την έκανε να μοιάζει με την άνοιξη – χωρίς γαμήλια δεξίωση. Το ότι είχε στερήσει από τους γονείς της την ευκαιρία να την καμαρώσουν με την εικόνα της πατροπαράδοτης νυφούλας ή την ευτυχία να χορέψουν στον γάμο της, ούτε καν πέρασε από το μυαλό της. Η επανάσταση έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον έρωτα: δεν σ’ αφήνει να δεις πέρα από τη μύτη σου.
Έριξε μια λοξή ματιά στον πρώην άνδρα της που ήταν καθισμένος στο πλευρό της, έχοντας δίπλα του την τωρινή του σύζυγο. Ένα ρίγος κατέβηκε στη ραχοκοκαλιά της καθώς έφερε στο νου το λόγο που ξεστόμισε όταν την συνάντησε χθες βράδυ - με την άνεση που τού έδινε η αυθεντία ανθρώπου που ασχολείται με εναλλακτικές μορφές ιατρικής.
-Είσαι πολύ όμορφη, όπως πάντα, αλλά η αρρώστια δουλεύει μέσα σου. Θα πεθάνεις.
Πόση κακία μπορεί να κρύβεται μέσα σε ένα αγγελικό πρόσωπο!
Παρηγορήθηκε στη σκέψη πως ήθελε να την πληγώσει μια και ποτέ δεν της συγχώρησε το ότι δεν ανέχτηκε την ανευθυνότητά του.

Αισθάνθηκε στον ώμο το απαλό άγγιγμα από το χέρι της μικρότερης κόρης της.
-Μαμά, η σειρά σου.

Ο πατέρας του γαμπρού κατέβαινε από τον άμβωνα. Είχε μόλις διαβάσει την προς Κορινθίους πρώτη επιστολή του Αποστόλου Παύλου στα γερμανικά και εκείνη θα την επαναλάμβανε στα ελληνικά. Ένιωθε πολύ τυχερή και περήφανη που είχε το προνόμιο να διαβάσει αυτόν τον ύμνο της αγάπης στην γλώσσα του πρωτότυπου. Είχε αφιερώσει ώρες αναλύοντας εξονυχιστικά κάθε λέξη, έτσι που η απαγγελία της να αποδίδει το ακριβές νόημα. Είχε κάνει τόσες πολλές πρόβες που σχεδόν τον ήξερε απ’ έξω και μπορούσε να κοιτάζει κατάματα το ακροατήριο.

Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον…

Σκηνές από το φινάλε της μπλε ταινίας του Κισλόφσκι περνούσαν από τα μάτια της: η πονεμένη φιγούρα της Ζυλιέτ Μπινός χωμένη μέσα στις παρτιτούρες, η μαγική μουσική του Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ, το συγκινημένο ακροατήριο… Η συναισθηματική φόρτιση χρωμάτιζε τη φωνή της και της έδινε το ηχόχρωμα ακριβώς εκείνο που απαιτούσε αυτό το εκπληκτικό κείμενο. Το πέταγμα της μύγας θα μπορούσε να ακουστεί μέσα στον τεράστιο ναό και εκείνη η μυστική επικοινωνία με τα νέα παιδιά, που την κοιτούσαν καθηλωμένα από την μουσικότητα της άγνωστης γλώσσας, γλύκαινε την προφορά της.

Αυτά τα παιδιά…
…Που είχαν επιλέξει να σπουδάσουν στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου…
…Που είχαν ταξιδέψει στις διακοπές τους ως τις άκρες του πλανήτη, μ’ ένα σακίδιο στην πλάτη, μαθαίνοντας να αντιμετωπίζουν κακουχίες…
…Που, μετά το τέλος των σπουδών τους, είχαν πλαισιώσει μη κυβερνητικές οργανώσεις και είχαν ενταχθεί σε προγράμματα εθελοντισμού, μαθαίνοντας να διαχειρίζονται τη συναισθηματική τους φόρτιση καθώς έρχονταν σε επαφή με την δυστυχία του τρίτου κόσμου…
…Που είχαν εξερευνήσει ανατολικές θρησκείες αναζητώντας μέσα από τον διαλογισμό συμπαντικές αλήθειες και είχαν πειραματιστεί με την διαδικασία της σιωπής προσπαθώντας να αποκτήσουν τη συνειδητότητα, την υπέρτατη φώτιση, την εσωτερική ελευθερία…
...Που στη συνέχεια, παρουσίασαν τα ογκώδη βιογραφικά τους σε πολυεθνικές εταιρείες κι εκείνες, εκτιμώντας τα προσόντα ατόμων που, πέρα από τις σπουδές τους, είχαν αποδείξει έμπρακτα ότι μπορούν να διαχειρίζονται κρίσεις, τα έκαναν στελέχη τους με ό,τι συνεπάγεται αυτό…
…Αυτά τα παιδιά με την πολυμάθεια και την ευρυμάθεια και την γλωσσομάθεια τους είναι, κατά τη γνώμη της, ακριβώς το μοντέλο ανθρώπου που είχε στο νου του ο Παύλος, μεταφερμένο στην εποχή μας. Θα γίνονταν άραγε ικανά να κατακτήσουν και την αγάπη ώστε να μην καταντήσει η ζωή τους κούφια και αλαζονική;

«…Μείζων δε τούτων η αγάπη», ολοκλήρωσε με έκδηλη συγκίνηση. Κατέβηκε από τον άμβωνα και, περπατώντας πάνω στα δωδεκάποντα τακούνια της, έφθασε αργά στην θέση της. Το ένιωθε το φωτοστέφανο που την περιέβαλλε! Η απαγγελία, υποστηριζόμενη από την σκηνική παρουσία της, είχε καταφέρει να συγκλονίσει τους ακροατές!

Καρκίνε θα σε νικήσω!

Έχω πολλές ακόμα τέτοιες στιγμές να ζήσω!

Στα νιάτα μου οραματίστηκα ν’ αλλάξω τον κόσμο.

Δεν τα κατάφερα!

Έμαθα όμως να αγωνίζομαι.

Και να που τώρα αυτή η γνώση μου είναι πολύτιμη!